Намар цагт паразитын эмчилгээ үйлчилгээндээ анхаарах нь нэн чухал


Хүйтний ам наашилж, хөхүүрийн ам цаашилж байгаа энэ цаг үед эрхэм уяачид та бүхэн хадлан бордоогоо бэлтгэх, хужир шүүгээ татах, отор нүүдэл хийх зэргээр өвлийг өнөтэй давахын бэлтгэлээ базааж буй бизээ. Амсхийх чөлөөгүй энэ л өдрүүдийг өвлийн уяа сойлго тэжээл арчилгаа залгана. Тиймээс энэ удаагийн “Эмч зөвлөж байна” буландаа өвлийн тэжээллэгийн бэлтгэл болсон паразитын эмчилгээг хэрхэн зөв зохистой хийх талаар зөвлөхөөр бэлтгэлээ.
Юун түрүүнд эхлээд паразит гэж юу болох талаар товчхон ойлголт өгөх нь зүйтэй байх. Мал амьтан буюу хурдан морь нь намар, өвлийн цагт хоолны шим тэжээл илчлэг, ккалор, нүүр ус, өөх тосны хэрэглээгээ багасаж өл дарах төдий хүнс хэрэглэдэг гэж хэлж болно. Энэ үед зарим паразит хорхойнууд мал амьтны идсэн хоол тэжээлийг бие махбодид шимэгдэхээс нь өмнө түрүүлээд идчихдэг бол өөр хэсэг нь цусаар зөөвөрлөгдөн эд эсэд хүрэхээс нь өмнө бэлэн боловсруулчихсан шим тэжээлтэй бодисуудыг цуснаас авч өөртөө шингээх нь бий. Чухам үүнээс болоод адуу мал турж эцэхийн зэрэгцээ хорхой бэхлэгдсэн хэсэгт шарх улайлт үүсч улмаар бактерын халдвар, ходоодны шарх үүсэх эх үүсвэр болдог. Энэ байдал адуунд хоол тэжээлдээ дургүй болох, нарийсах, уяа сойлго болон давхилд өөрчлөлт орох зэргээр илэрч болно. Мөн уушгины хорхойтой адуу амьсгаа суух, хахаж цацах, уралдаж ирээд ханиах зэргээр зовиурладаг бол цусны паразиттай адууны цусны эргэлт болон цусан дахь бодисын солилцоод өөрчлөлт орж улмаар булчингийн ачаалал даах чадвар нь буурдаг. Өөрөөр хэлбэл паразит хорхойтой адуу эрүүл адууны нэгэн адил амжилт үзүүлэх боломжгүй юм.
Адууны паразитыг энгийн нүдээр харахад өөр хоорондоо ижил төстэй мэт боловч дотроо уушгины, ходоодны, нарийн бүдүүн гэдэсний гэх мэтчилэн байрлах газар болон эрхтэн системээрээ ялгарна. Иймд паразитын эмчилгээ үйлчилгээг ч гэсэн малын эмчтэй хамтарч цаг тухайд нь хийх нь нэн тохиромтой.
Том стронглидиоз (бие гүйцсэн болон артери судсанд миграци хийж буй авгалдай Strongylus vulgaris; бие гүйцсэн болон авгалдай үедээ байгаа S.edentatus; бие гүйцсэн S.equinus triodontophorus spp болон Craterostomum acuticaudatum).
Бие гүйцсэн болон авгалдайн үе шатанд байгаа жижиг стронглидиоз.
Бие гүйцсэн болон авгалдай хэлбэрийн уушгины хорхой, Dictyocaulus arnfieldi
Бие гүйцсэн болон авгалдай хэлбэрийн Оксиуроз. Oxyuris equ
Бие гүйцсэн болон авгалдай хэлбэрийн Параскарид. Parascaris equorum
Бие гүйцсэн trichostrongylus axei; Habronema musca, Strongyloides westeri
Амны хөндийн болон ходоодны гуур. Gasterophilus spp-ын авгалдай
- Паразит хорхой яаж халдварладаг вэ? Ихэнх паразитууд нь хоол тэжээлийн зүйлтэй хамт хоол боловсруулах замд орж өндөг, авгалдай, хэлбэрээ адууны биед өнгөрөөгөөд бие гүйцсэн шавьж болохоороо биеэс ялгадастай хамт гадагшилдаг. Эрхэм уяач, морь сонирхогч нартаа ойлгомжтой болгох үүднээс бидний сайн мэдэх хүр хорхой буюу ходоодны гуурын (Gasterophilus spp) амьдралын мөчлөгийг тайлбарлая. Бидний мэдэх хэдгэнэ хэмээх нисдэг шавьж өндгөө адууны дэл сүүл, шилбэ, сэрвээ мундаагаар цацаад тэр нь мал амьтны биеийг загатнуулдаг. Энэ үед адуу түүнийг шүдээрээ маажина. Шүд буйлны завсар орсон хэдгэний өндөг хоол хүнс болон шүлстэй хамт хоол боловсруулах замд орж амьдралын мөчлөг нь эхэлнэ.
Паразит хорхойны талаарх малчдын ойлголт: Паразитын эмчилгээ үйлчилгээний талаар манай малчид төдийлөн сайн ойлголттой байдаггүй нь хөдөөгүүр явж байхад ажиглагддаг. Жишээлбэл
- Хавар туулгасан туулга бүтэн жилээ даана.
- Уяа морийг хамаагүй туулгавал хүр хорхой багасч сойлгонд сөргөөр нөлөөлнө.
- Уяан дундуур туулгавал хоол, гэдсэнд өөрчлөлт орно.
- Хавар туулгах сайн.
- Намар туулгах муу гэх мэтчилэн амнаас ам дамжсан сөрөг ойлголттой байхын зэрэгцээ хавар туулгасан морь сайн таргалахгүй өнгө зүс муутай байна. Хоолондоо дургүй, хоол нь шингэхгүй байна. Морь маань нарийсаад байна гэсэн уяачидтай цөөнгүй таарч байлаа. Үүнээс гадна хөвөө буюу хар гэдсийг хэрхэн авах тухай их асуудаг. Адуунд хөвөө суух гэдэг нь маш олон шалтгаанаас үүсэлтэй.
Боловсроогүй хоол тэжээлийн зүйл эсвэл тал хомоол бусад зүйлс умс китаны цүлхийсэн хэсэгт тогтоод гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнөөр хөөгдөхгүй тэндээ удах
Адууны хоол боловсруулах эрхтэн системийн үйл ажиллагаа удааширч хоол боловсруулах замд хоол тэжээлийн зүйл тогтонших
Боловсрох боломжгүй гадны биет буюу үс хялгас, тэжээлийн бус зүйл бие махбодид орсоноороо хоол боловсруулах замын нарийссан хэсэгт тээглэх тогтонгоших
Эрдэсийн дутагдалд орсон уралдааны морьд түүнийгээ байгалиас нөхөх зорилгоор шороо долоох эсвэл шороо ихтэй тэжээлээр тэжээснээс болж тухайн шороо нь бие махбодид боловсрохгүй үдэж, улмаар хуримтлагдан ходоод нарийн гэдэсний ёроолд тунаж, хүндрэн эмзэглэл үүсгэх
Паразитын эмчилгээг цаг тухайд нь хийгээгүйгээс халдвар ихдэж нарийн бүдүүн гэдэс, ходоодны амсар болон бусад хоол боловсруулах эрхтэнг бөглөх
Хоол боловсруулах эрхтэнд шимэгч хорхойн халдвар ихэссэнээр тухайн паразит ходоод нарийн бүдүүн гэдэсний хананд тусгай сэртэнгээр бэхлэгддэг тул тухайн газарт шарх үүсэх амархан байдаг зэрэг хүчин зүйлээс хөвөө буюу колк үүсэж болно.
Паразитын эмчилгээг хавар намар буюу 5-р сарын эхнээс 6-р сарын сүүл хооронд 9-р сарын эхэн үеэс 10-р сарын сүүл хүртэлх хугацаанд тухайн мал амьтны халдварлалт болон газар нутагтай уялдуулан нэгээс гурван өдөр дарааллан сайн чанарын эм бэлдмэлийг малын эмчийн заавар зөвлөгөөний дагуу хийж гүйцэтгэвэл тохиромжтой. Хавар туулга өгөх нь мал эрүүлжин бодисын солилцоо эрчимжих үндэс болох бөгөөд зундаа тарга хүч сайн авахын зэрэгцээ хурдлах чадвар ч нэмэгдэнэ. Харин намар буюу ус зайрмагтах цагаар туулга хэрэглэх нь шимэгч хорхойн халдварыг багасахын зэрэгцээ өвөл хоол тэжээлийн хомосдлын үед адуу турж эцэхээс сэргийлэн, уяа сойлгонд эерэгээр нөлөөлнө. Мэдээж дан ганц уяа мориндоо гэлтгүй сүрэгтээ бүхэлд нь туулга өгөх нь буцаж халдварлах хугацаа уртасдаг гэдгийг сануулах нь илүүц бизээ.
Адуунд зориулсан туулгалтын бодис нь ивермектин, альбендазол агуулсан хос үйлчилгээтэй бэлдмэл байдаг бөгөөд цусаар хооллодог шимэгч хорхойн мэдрэлийн системийг нь саатуулсанаар бие махбодиос гадагшлуулдаг. Энэ нь шимэгч хорхойг бүрэн устгаж байгаа гэсэн үг биш гэдгийг хэлэх нь зүйтэй байх. Мөн цусаар хооллодоггүй өндөг, зарим авгалдайд эмийн бодис үйлчлэхгүйгээс тодорхой цаг хугацааны дараа дахин халдвар авах магадлалтай байдаг. Түүнчлэн баас болон авгалдайтай хамт хөөгдөж гарсан өндөг бэлчээрээс буцаад халдварлах боломжтой байдаг тул жилдээ хоёр удаа туулга хэрэглэхийг эмч нар зөвлөдөг юм.
Малын их эмч Д.Баасанжаргал
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна