Өөрийнхөө амжилтын товчоон бүхий номоо гаргаж байгаа
Аймгийн Алдарт уяач Ш.Лутбаяр хүүхэд байхын л хурдан морины унаач явсан гэдэг. Өвөөгийнхөө алдарт Поолой хүрэнг унаж уралдуулан адуунд хорхойсох болсон жаалхүү өнөөдөр олон айраг түрүүтэй, удамт уяач болсон байх ажээ.
-Таны моринд орсон түүхээс яриагаа эхэлье?
-Би өвөг эцгийнхээ голомтыг залгаж яваа уяач хүн. Анх өвөг эцгийгээ дагаж яваад моринд орж байлаа. Өвөөгийн Поолой хүрэн их, бага наадамд 11 удаа түрүүлсэн хурдан буян байсан. Энэ морины унаач хүү явлаа. Хожмоо тэр морио Санзайжамц гэж хүнд 1940-өөд онд тухайн үедээ л их өндөр үнээр өгсөн. Хөөрхий өвөө минь овоо уулын тахилгаас эхлээд уралдаан болгонд дээлээ гандтал явдаг байсансан. Тэгэхэд чинь түрүүлсэн морьдод хуйгаар торго, хунзаар цай өгнө. Ингээд моринд томдоод ирэхийн үедээ морины ажилд тусалсаар эцгийнхээ гараас гарч цэргийн албанд мордсон. Үүнээс гурван жилийн дараа халагдаж ирээд нутгийнхаа Содовын Чимэд-Оцол гэж олон сайхан хурдан адуутай найзаасаа хар адуу худалдаж аваад өөрөө гардан уясан. Анхны гэдэг утгаараа тэр үү гавьтай сайн давхиагүй ээ. Дараа нь найз Дугаржаваасаа шүдлэн үрээ авч, 1959 онд сумын наадамд аман хүзүүдүүлсэн нь миний анхны айраг байгаа юм. Үүнд үнэхээр их урамшиж, илүү хорхойсох болсон. Ер нь 1960, 1970 онуудад нэлээн олон айраг түрүү авсан бөгөөд 90-ээд онд илүү чангарсан л даа. Наадам дөхөхөөр үнэхээр их догдолдог. Хоол унд ч орохгүй, нойр ч хүрэхгүй болно гээч. Одоо даанч сайн харахгүй болсон болохоор морин дээр очоод илж үзээд л шинжихдэг болоод байна.
-Таны адууны цөмийг хаанахын адуу эзэлж байна вэ?
-Би Сүхбаатар аймгийнхаа унаган адуугаар нааддаг. Манай ураг ах Даарийгийн олон хурдан адуу бий. Онгон сумын Алдарт уяач Шарын адууны угшилтай юм. Бас миний дүү Лутжавын адуунууд ч шарын угшилтай. Хөөрхий одоо бурхны оронд байгаа л даа. Би энэ талийгч дүүгээсээ хоёр айрагдсан азарган үрээг нь 30 мянган төгрөг дээр хазаарын морь өгөөд авч байлаа. Надад ирээд төлүүд нь их хурдан байгаа. Бас 1960 хэдэн онд нэг адуун дээр 300 төгрөг нэмээд хурдан угшилтай ногоон морь авч хурдлуулж байлаа. Энэ мэт яривал их юм бий.
-Анхны айргаа хүртэж байснаас хойш 50 гаруй жил өнгөрчээ. Мэдээж олон айраг түрүү авсан байх даа?
-Тэгэлгүй яахав. Саяхан би өөрийнхөө амжилтын товчоон бүхий номоо хийсэн. Даанч энэ ярилцлагаас өмнө ирсэнгүй. Надад нийтдээ 60-н хэдэн медаль бий. Арав гаруй түрүүтэй. Онгон сумын Шарын хар азарга миний хүүд бий. Гурав түрүүлж, зураг айрагдсан. Энэ хар азарганы дээд угшил нь Дарьганга сумын Дүүдэн гэж хүний адуунаас эхтэй. Хар азарганы төл хавчиг хүрэн азарга ч олон жил сайхан хурдалсан. Бас нэг хээр морь их хурдан байсан даа. Би бас хүүхдүүдийнхээ амжилтыг ч тэмдэглэдэг юм. Ач хүү Барсаа маань гэхэд л 18 медаль, Гантогтох 11-н медаль авсан байна. Мөн Жаргал, Отгонбаяр нарын унаач нарын маань медалийн тоо ч нэмэгдсээр л байна.
-Хэзээ аймгийн Алдарт уяач болсон гэлээ?
-2001 онд аймгийн Алдарт болсон. 10-аад түрүү, 60-н хэдэн айргийн амжилты болзлыг хангаж байлаа. Үүн дээр хүнд очсон адууныхаа амжилтыг нэмбэл нэлээд их тоо гарах байх шүү. Надаас ганц медальтай гарсан адуу хүнд очоод 10-аад медаль авчихсан байна. Энэ тухай чих тавьж суухад сайхан л байдаг юм. Мэдээж нэгэнт авсан адуугаа тухайн хүн өөр дээрээ цоллуулалгүй яахав. Гэхдээ тэр аймаг, сумын тэрний унаган адуу, тийм угшилтай гээд хэлчихвэл сайхан л байхсан. Миний унаган адуунууд хурдалж л байвал надад сайхан шүү дээ.
-Та морь шинжихдээ юуг чухалчилдаг вэ?
-Маргаашийн наадмыг алдалгүй хэлдэг хөгшдийн дэргэд өссөнийх шинжинээ. Хавирга сүвээ, өрц, зүрх гээд л хурдан адуу цаанаа өөр шүү. Гэвч заримдаа бөгсөн биений хэлбэр таарч байхад цээжээрээ алдчихна гээч. Бүх юм тэнцсэн хурдан адуу үнэхээр ховор. Ийм адуу бол “Нийгмийн хонгор”-ыг л гэж би хэлнэ. Гэхдээ энэ дутууг уяач хүн нь л уяагаараа засч уях ёстой. Би ч олон адуу авч байсангүй дээ. Харин гадагшаа олныг өгсөн шүү. Би нэг их айхтар үнэрхдэггүй. Нэг бүдрэхэд л хөлгүй болдог адууг үнэ хүргэх гэж зүтгэх нь дэмий л дээ.
-Энэ удаад “Аравгар хээр”-чүүд танд талархлаа илэрхийлж, зорин ирээд байгаатай бид таарлаа. Сэтгэгдлээсээ хуваалцаач?
-Сайхан байна. Би ер нь олон адуу гаргасан байна шүү, ингээд бодоход. Эрдэнээгийн хүрэн гэж Дорнод аймагт толгой хүрэн морь байлаа. Мөн Улаан сайдын Бидэрт хул чинь манай унаган адуу байгаа юм. Мөн Ховдын Дарви сумын харьяат МУ-ын Алдарт уяач сахал Мөнхтөрийн шүдлэн үрээ, Сэлэнгэд хурдалдаг Найдандоржийн ногоон соёолон гээд нэрлэх байна. Бүгд л сайхан давхиж байгааг дуулаад өөрөө уяж хурдлуулсан юм шиг л баярлаж суудаг юм.
-Ярилцах сайхан байлаа. Сүүлийн асуултыг танд үлдээж байна?
-Хөдөөгийн биднийг зорин ирж ярилцлага өрнүүлсэн та бүхэнд баярлалаа. Ажлын амжилт хүсье.
А.Мөнх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна