Мөрөөдөл биелүүлэх Мөнгөн

2020 оны хавар мэндэлсэн хүрэн халзан унагандаа Б.Саранхүү уяач монгол төрийн наадамд дөрвөнтээ түрүүлсэн уугуул нутгийн удамт хурдан хүлгийн Мөнгөн хэмээх нэрийг хайрлажээ.

Уншигч та хэний тухай өгүүлэх гэж буйг гадарласан байх.

Төв аймгийн Баянжаргалан сумын уугуул аймгийн Алдарт уяач Бат-Очирын Саранхүүгийн талаар, түүний Мөнгөн хүрэн азарганы талаар хэдэн үг хэлмээр санагдаад...

20-р зууны манлай хүлэг Залуугийн Даваанэрэнгийн МӨНХ ТӨРИЙН МӨНГӨН МАГНАЙ хүрэн халзан азарганы шийрийг хатаах сайн хүлэг болохыг бэлгэдэн хайрласан МӨНГӨН нэрт халзан азарга өнөө жил хавчиг зургаан настай идэрхэн ажнай.

Шүдлэндээ буюу 2022 онд Дундговь аймаг байгуулагдсаны 80 жилийн ой, говийн бүсийн уралдаанд

 аман хүзүүнд хурдлан амжилтын гараагаа эхэлж, өнөө жил ММСУХ үүсгэн байгуулагдсаны түүхт 30 жилийн ой, шигшмэл морьдын “Их хурд-10”  уралдаанд гарсан цагаас өнгөлсөөр айргийн тавд баригдаж, моринд хайртай монгол түмнээ баясган, итгэлийн галыг нь асаасан.

Итгэлийн тухай ярихын учир нь Мөнгөн бол энэ цагт, их том наадамд айрагдсан монгол цус давамгай хуруу дарам цөөн адууны нэг. Чухам тиймдээ ч уралдааны дараа “монгол азарга айрагдлаа, монгол адууны шандсыг гайхууллаа” гэсэн бахдал дүүрэн сэтгэгдлүүд хөвөрсөн бизээ.

Тэдний зөв. Цус яривал айрагдаж, түрүүлсэн адуунуудаас хамгийн бага хувьтай нь. Өөрөөр хэлбэл хүрэн азарга 75 хувийн монгол цустай адуу.

Эцэг  нь Ламын Гэгээний 370 жилийн ойд дөрөвт хурдлан Б.Саранхүү уяачийн том наадмын өмийг нээсэн хурдан хүрэн азарга. Энэ хүрэн азарга Төв аймгийн Архуст сумын харьяат Дашцэрэнгийн Эрдэнэбатын унаган адуу бөгөөд даагандаа тав, шүдлэндээ зургаа түрүүлж,  хязааландаа Архуст сумын 50 жилийн ойг магнайдаа тоосгүй өнгөлж 12 дахь түрүүгээ хүртэхэд нь авч байжээ.

Харин эхийн хувьд Төв аймгийн Баянжаргалан сумын харьяат Чимэд-Очирын Цэрэнчимэдийн цагаан гүүг Ирландаас авчирсан /алдарт Coolmore үржүүлгийн төвөөс/ Англи азаргандаа хураалгаж гарсан хүрэн гүү юм.

Дашрамд сонирхуулахад эхийнх нь эх цагаан гүү нь Мөнх төрийн мөнгөн Магнайгийн төлийнх нь төл байсан гэдэг.

Ийм удамтай хавчиг зургаан настай азарга морины олимпод айрагдаж, монгол түмнээ огшоосны зэрэгцээ эзнээ төрийн өндөр цолны босго давуулав бололтой.

Дээдсийн үйл хэргийг үргэлжлүүлэн 2006 оноос эхлэн морь уях төрийн хэрэгт шамдан суралцаж буй Б.Саранхүү уяач засгийн тогтоолт наадмаас найман айраг хүртсний тал нь буюу 50 хувь нь дээд насны амжилт юм.

Жагсаан харвал:

2009 онд Баянхонгор аймагт болсон Ламын Гэгээний даншиг наадамд хүрэн хязаалан үрээ айргийн дөрөвт

• 2012 онд “Дүнжингарав-2012” хаврын бүсийн уралдаанд хонгор халзан соёолон айргийн тавд
• 2013 онд Төв аймаг байгуулагдсаны 90-н жилийн ойн Төвийн бүсийн уралдаанд хээр халзан морь айргийн тавд
• 2013 онд “Монгол морь Геннист” 4249-н морины уралдааны Улаанбаатар бүсэд хээр халзан морь айргийн гуравт
• 2017 онд Багануур дүүрэгт болсон “Хангарьд 2017” төвийн бүсийн хурдан морины уралдаанд хээр шүдлэн айргийн дөрөвт
• 2017 онд Говьсүмбэр аймагт болсон ММСУХ-ны 22 жил, Гиннесийн дэлхийн дээд амжилт тогтоосны дөрвөн жил, Монголын уяачдын өдрийн их насны шигшмэл морьдын уралдаанд хээр халзан морь  айргийн дөрөвт
• 2022 онд Дундговь аймгийн 80-н жилийн ой, говийн бүсийн уралдаанд зээрд халзан шүдлэн аман хүзү
• 2025 онд ММСУХ-ны 30 жил, Их Хурд 10 уралдаанд хүрэн халзан азарга айргийн тавд тус тус хурдлуулжээ.

Баяр наадмын тухай хуульд зааснаар улсын Алдарт уяач цолыг улсын наадам, улсын бүсийн уралдаанаас найман айраг хүртсэн /түүний 50 буюу түүнээс дээш нь хувь нь дээд насны амжилт байх/ хүнд олгодог.

Соёрхох аваас морин жилийн босгон дээр монгол төрийн наадамд дөрвөн үеэрээ морь айрагдуулсан бахархалт түүхийн эзэн бор адуут Доноодойн үр садаас дахин нэг улсын цолтон төрөх нь ээ.

Б.Саранхүү уяач бол Б.Доноодойн том охин Буянтогтохын ач хүү юм.

Хүний удам, адууны угшлаа гэж айхтар шүү.

А.Тэлмэн