Аймгийн Алдарт уяач С.Буянтогтох: Аймагтаа анхны адууны нийгэмлэгийг байгуулж явлаа
-Та сайхан хаваржиж байна уу?
-Сайхан хаваржиж байнаа. Алтан туурайт хүлгийн эзэд, алдарт уяачдынхаа амгаланг “Тод магнай” сэтгүүлийнхээ хуудсаар дамжуулан эрж байна.
-Хэзээнээс хурдан морины уяа сойлго тааруулах болсон юм бэ?
- Анх “Таван толгой”-н уурхайгаас ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхэлж байснаас хойш хэдийнэ 46 жил өнгөрчээ. Үүнээс 15 жил нь удирдах ажил хийж байсан бол 35 жилд нь жолоочийн ажлыг хийж явлаа. Ингээд 2007 онд өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ч зүгээр суусангүй. Олныхоо итгэлийг хүлээж багийн засаг даргын сонгуульт ажлыг хийж явлаа. Харин хурдан тууртынхаа хийморьт сүслээд дөч гаруй жил болжээ. Монгол улсын Алдарт уяач Содномпил гуай, Эрдэнэдалай сумын их уяач, морины багш Дондов гуай нарынхаа зөвлөгөөний дагуу морь уяж эхэлснээс хойш айраг түрүү олныг авсан байна. Энэ амжилтаараа аймгийн Алдарт уяач хэмээх эрхэм цолыг хүртлээ. Энэ хугацаанд 30 гаруй айраг түрүүтэй болжээ. Үүнээс аймагт гурван түрүү, зургаан айраг, сумаас 4 түрүү, 4 айраг, багаас 3 түрүү, 10 айраг хүртсэн байна лээ.
-Таны нэрийг гарган хурдалж байсан ямар ямар хүлгүүд байна вэ?
-Миний адуунууд Далайн Дондов, Дэрэнгийн Товуу нарын угсааны адуу бөгөөд Монгол улсын Алдарт уяач Ярин, Содномпил гуайн угшилтай. Бас манай Дэрэнгийн Пүрэвийн угшилтай адуунууд их хурдан байлаа. Жанцан гуайгаас авсан Ц.Аюушжавын хул азарга надад ирээд олон сайхан хурдан төл гаргаж, бүгд хурдан байсан. Хул азарга маань надад гурван түрүү, таван айраг авчирч билээ. Би одоо ч хурдан азарганыхаа толгойг хадгалж, сар шинээр сүү цагаан идээгээ өргөж, тахидаг юм.
-Таныг санаа нийлсэн нөхдийн хамтаар анхны адууны нийгэмлэгийг байгуулж байсан гэдэг юм билээ. Тэр тухайгаа ярьж өгөөч?
-Тийм ээ, одоогоос 29 жилийн өмнө анх удаа Монгол улсын Алдарт уяач Ж.Содномпил гуай, аймгийн Алдарт уяач Д.Дашдорж, Л.Батчулуун, ХАА-г удирдах газрын дарга Х.Цэнд-Аюуш нарын хамтаар аймагтаа “Ажнай хүрэн” нэртэй морин спорт, уяачдын нийгэмлэгийг анх байгуулж байлаа. Тухайн үед нийгэмлэгийнхээ дарга, сүүлд нэлээд хэдэн жил тэргүүлэгчээр ажилласан. Ямартаа ч нөхөд маань итгэл хүлээлгэн анхны даргаар сонгож байсанд би одоо ч баярладаг. Тухайн үедээ бид адууныхаа цусыг сайжруулахаар Хэнтийгээс азарга авчирч байсан ч амжилт олоогүй л дээ. Гэхдээ л зориг гарган, эхлүүлсэн ажлын маань нэг байгаа юм. Сүүлд багийн засаг даргаар ажилласан 10 жилийн хугацаанд сумаа төмөр сүрэгтэй болгон 300-д хүргэж, 14 айлыг малжуулж амжсан.
-Наяад оны залуу уяачид “Улаан туг” сонинд гардаг таны зөвлөгөөгөөр эчнээ танил болсон байдаг юм билээ?
-Магадгүй байх шүү. 1980 оноос залуу уяачдадаа хаяглан тухайн үеийн “Улаан туг” сониноор дамжуулан 20 гаруй зөвлөгөө, гарын авлагыг хүргэдэг байлаа. Бас “Сүргийн манлай” уяачдын гарын авлагыг хэвлүүлж олны хүртээл болголоо. Одоо ч боломжтой бол өөрийн мэддэг чаддагаа олонтойгоо хуваалцах дуртай. Харж байхнээ залуу уяачид маань мориныхоо хоолонд анхаармаар санагддаг. За тэгээд эцэнхий ирэнд нь уяж, торгон ирийг нь тааруулж байвал хөлдөө гэм суух нь бага байдаг. Морио манаж идүүлж бай. Зарим морь сэрвэлзээд шөнө иддэггүй. Мориндоо жилийн дөрвөн улиралд байнгын ажилтай байлгаж бай гээд л эхэлнэ шүү дээ. Энд мэдээж унаач хүүхдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг мартаж болохгүй. Эмээлтэй нь уралдуулж байвал хүүхдийн бөөр нуруу гэмтэхгүй байх сайн талтай. Эрдэнэдалайн Дондов багш маань “уяач хүн, хүнд атаархаж муу санаж болохгүй. Хурдан байгаа дээр нь хурд нэмэх гэж уяснаас байгаа хурдыг нь хэвээр хадгалж уях хэрэгтэй” гэж захидагсан. Үүнийг би одоо ч залууст хэлэх дуртай.
-Ярилцлага маань өндөрлөж байна, танд баярлалаа.
-Хурдан морины уяа сойлго тааруулах уяач нарын маань агт морь нь хурдан байж, азын тэнгэр өнөд ивээж явах болтугай. Уяанд нь хурд хургаж, хутаг буян шингэж байхын ерөөлийг өргөн дэвшүүлж байна.
А.Мөнх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна