Доктор профессор С.Батхуяг: Зах зээлийн хүнд үед сурын спортыг авч явах үүрэг надад оногдож байлаа
-Та үндэсний сурыг анх удаа шинжлэх ухааны үүднээс судалсан хүн. Нэг ёсондоо сурын харвааны судлалын эхлэлийг тавьсан гэж хэлж болно?
-Сурын харвааг шинжлэх ухааны талаас нь тун бага авч үзсэн байгааг анзаараад физикч, сурган хүмүүжүүлэгч хүний хувьд, дээр нь өөрөө энэ спортоор оролддогийн хувьд физикийн шинжлэх ухаан болоод техник, арга зүйн талаас нь бага ч болов цэгцэлж судаллаа. “МҮСХарвааны онолын товч үндэс”, “МҮСХ-ны арга зүйн ерөнхий үндэс” гэж өмнө нь гаргасан хоёр товхимолдоо тулгуурлаж бичсэн бөгөөд энэ нь сурын талаарх ном товхимлуудаас арай өөр шинэ мэдээлэлтэй болсон гэж боддог.
-Энэ талын судалгаа хийхэд үзэж харах, харьцуулах материал цөөн байсан биз?
-О.Намнандорж, Г.Балдандорж гуай нарын жижиг товхимлыг эс тооцвол харах үзэх юм тун бага байсан л даа. Би судалгаандаа сумны хөдөлгөөний онолыг физикийн кинематик, динамикийн онолын үүднээс авч үзсэн. Арга зүй, техникийн талын юмыг өөрөө харвадаг, нөхдийнхөө харваж байгааг хажуугаас нь хараад задалж үзэхийн дээр байт харвааны техниктэй нэлээд холбож үзлээ. Байт харвааны сургалтын техникийн талын судалгаа нэлээн сайн хийгдсэн байдаг бөгөөд тэндээс арга зүйнхээ санааг авсан. Дээр нь буудлага, пуужин байна. Ийм төсөөтэй шинжлэх ухаануудыг харьцуулж номоо их энгийн байдлаар бичсэн. Ер нь энэ маань сурын харвааны судлалын эхлэл болж байгаа учраас шинжлэх ухаан талаас нь айхтар гүнзгий гаргасангүй. Гаргалаа гэхэд хүн уншиж ойлгох нь тааруухан болов уу гэж бодоод энэ судалгааг эхний удаад классик механикийн түвшинд хийлээ.
-Та сурын холбооны хүндэт ерөнхийлөгч. Нэлээд олон жил ерөнхийлөгчийнх нь ч албыг хашиж байсан шүү дээ?
-Сурд багш мэргэлжилтэй хүн ховор байсан учраас тэр үед би анхдагч маягтай орж ирж байлаа. Тэр үеийн сурын холбооны тэргүүн Г.Балдандорж гуай доктор профессор хүн байсан бөгөөд надад өөрийн ажлаа залгамжлуулж өгсөн юм. Тэгээд би 1989 онд Сурын холбооны ерөнхийлөгч болж, зах зээлийн харилцаанд шилжин орсон тэр хүнд үед монгол үндэсний сурын харвааг амьд авч үлдэх хүнд үүрэг надад оногдсон юм. 1999 онд зах зээлийн харилцаанд нэлээд гүнзгий орж, сурын холбоог цаашид санхүү эдийн засгийн талаар дэмжээд явах чадвартай хүн өгөх хэрэгтэй гэсэн санаачилгын дагуу энэ ажлаасаа сайн дураараа түдгэлзсэн дээ. Тэгээд одоогийн тэргүүн Ч.Энхтайванг сонгож, намайг хүндэт ерөнхийлөгч болгосноос хойш өнөөг хүртэл холбоондоо зөвлөхийн үүрэгтэй ажиллаж байна.
-Зах зээлийн нийгэмд үндэсний сур харваагаа хадгалж үлдэх үүргээ хэр биелүүлсэн вэ?
-Энэ үүргээ тийм ч сайн биелүүлж чадаагүй байх. Гэхдээ тэр үед нэлээд олон тооны шинэлэг арга хэмжээнүүдийг авч байсан. Олон нийтийн дэмжлэг туслалцаанд тулгуурлаж энэ сурын харваа хөгжих ёстой юм байна гэдгийг ойлгож, тэргүүлэгчидтэйгээ ярилцаж байгаа бүх тэмцээнүүдээ ивээн тэтгэгчтэй болгосон. Манай ахмадуудын нэрэмжит харваа тэр үед гарч ирлээ. Оны шилдэг харваачийг шалгаруулах ажиллагааг 1991 оноос эхэлж явуулдаг болсон. Багийн харвааг түлхүү хөгжүүлбэл бие биенийхээ дэмэнд сурын харвааг өргөн дэлгэр болно гэдэг үүднээс багийн харвааг явуулдаг болсон. Тэгээд харваачид их залуужсан байна. Намайг сурд орж ирэхэд Улсын аварга шалгаруулах харваанд дундаж нас нь 40 байсан юм. Тиймдээ ч хэдэн хөгшчүүлийн тоглоом гэж адлагддаг байсан. Гэтэл өнөөдөр дундаж нас 30 болсон байна. Наадмаар 20-30 хүүхэд харвадаг байсан бол одоо 70-80 хүүхэд харваж байна. Энэ бол сур залуужсан хөгжсөний илрэл юм. Гэхдээ энэ ганц минийх биш бидний хамтын чармайлтын хүч, баримталсан бодлого маань ерөнхийдөө зөв байсных гэж боддог.
Д.Энхтуяа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна