Хурдны тэнгэртэй Халзан нутаг
Аймгийн наадам. Эрт дээрээс Халзан сумынхан энэ л баярыг сэтгэл хөөрөн хүлээж, хурдан хүлгүүдээ уян сойж, түрүү магнай айргийн тавд хурдлан давхиж наадамчин олны самсайг шахируулан нулимсыг мэлтэгнүүлсэн дээ. Тиймээ Халзангийн хурдан хүлгүүд аатай хурдан, уяачид нь одтой хийморилог.
Хүүхэд ахуй цагтаа би нагац өвөг эцгийнхээ беөрөнд наалдаж Халзангийнхны дунд морь уялцаж Шар худаг, Эвдэрхий, Хар худагт хийморь дарцаглан зун зуныг үдэж билээ. Тэгээд ч багын явдал үл мартагдан сэтгэлд нэхэн шаглагдана. Олон сайхан өвгөцүүл морь ярихаараа ам нь халж, духны хөлс бурзайн бие ць тавирдаг байлаа.
Майга Самбуу, амбаа Шар, дуужаа Дорж гуайн хууч цагийн уртад хуучирсангүй. Эдгээр өвгөчүүл хурдан адуутай сайн уяачид байсан юм. Дуужаа Дорж гуайн Далиу ногоон, Туулай ногоон гэдэг зартай хурдан хүлгүүд байсан юм гэнэ билээ. Өвөг эцэг маань идэр залуугаасаа өтөл өвген болтлоо морь уясан, чамгүй хурдлуулж байсан хүн гэдэг. Миний мэдэхийн хүрэн, хээр хоёр морь уядаг агаад тэр жаахан хүрэн морь аймагт нэг түрүүлж, хоёр айрагдаж билээ. Жаахан балгаж халсан өвөө маань “идэр залуугаас насан өтөл болтол адууны тэнгэр ивээж хийморь лундаа минь гундсангүй. Халзан сумын 7-р багийн ард Үржингийн Чойжинзавын адуун сүргийн манлай..." гэж хөөрөн хөгжих нь өнөө ч нүднээ тодхон. Тэнгэрлиг залуус тэнгэрлиг эзэнтэй байдаг юм шиг. Халзангийн гал Моонон гэгч ёстой аатай аралтай уяач байв. Энэ хүн олон сайхан хүлгүүдээ аймгийн наадмын асрын өмнө цоллуулсан бизээ. Улсын Алдарт уяач Монхцой гуай энэ л сумынх, энэ л ус нутгийн хурдан хүлгүүдээрээ түмний танил болсон доо. Гунгаа Лхамсүрэн, жаахан Лхамсүрэн гэж хоёр сайн уяач довонд олон удаа айрагдсан даа. Тэр ч бүү хэл нэг жил жаахан Лхамсүрэн гуайн нэг үрээ түрүүлж, нөгөө нь аман хүзүүдэж байсан билээ. Мөн Халзангийн дэлтэй хурдан хээр морьтой Цэндсүрэн гэгч уяач сайн уралдаж байв.
Ах дүү хоёр Жамъянцэрэн, Лувсанцэрэн гуай нар ч сайн адуутай, сайн уяачаа гайхуулж байсан. Жаахан Товуусүрэн гуай гэж морийг уяж хурдлуулж чаддаг хүн байв. Самбуу гуайн Халзанбух, Шархудгийн Халзанбух гэдэг ах нар хийморьтой уяач нар байлаа даа. Халзангийн Ноо, адууны Чоён гуай гэж аймгийн наадамд адууны тэнгэртэйгээ ихэд харуулаа бизээ. Аймагт ч гадны суманд ч Ванчинтовуу гэдэг өндөр бор хүн сойсон хүлгээ хурдлуулж, Халзангийн нэрийг мөн ч удаа гаргасан даа.
Хар худгаар нутагтай Моондой Балдан-Осор гэгч өвөөгийн минь хуурай дүү монхор хар хүн аймгийн наадмын олон түрүү. айргийг авч билээ. Цадиггүй хурдан саарал азарга байсан. Үнэхээр адууны хөлтэй уяач байлаа. Байнд ирсэн даага нь хойтон жил уяхад түрүүлж л байлаа. Өнеө энэ буурал амьд асан бол аймгийн Алдарт уяачийг өлхөн хүртээд, улсынхыг ч хүртэхэд хэн ч гайхахгүй билээ.
Дааган Шар гэж даага уядагаараа нэршсэн, моринд хорхойтой Очирваань. маажаа Ням-Осор ах нар минь аймгийн наадамд олон жил уралдаж баярласан даа. Мажигсүрэн гуай гэж залуугаасаа буурал болтлоо уралдаж байгаа адууны сүлдтэй уяач шүү. Тэгээд ч өнөөдөр улсын Алдарт уяач цолыг хүргэж Халзангийнхны алдрыг Монгол даяар цоллов. Ахын шийрийг хатаах Мажигсүрэн гуайн дүү Цэвэгсүрэн гэж уяач тодорсоор. Арын нуураар нутагтай онгорхой Цэрэнтогтох
гуай гэж Сүхбаатарынхны зүрхэнд шар ус хуруулсан одтой уяач бас л Халзангийнх. Нэгэн үе Халзангнйн уяачдын залгаа, хурдан адуу ч муудлаа гэж яриа гараад байсан удаатай.
Гэвч еөрийн өрөөлийн довны наадам уяачдын залгаа, хүлгийн шандас муудаагүй, цуцаагүйг гэрчлэх ажээ. Говиор нутагтай морь их уядаг Шар гуайн хүү Ц.Онгуу сум аймгаасаа хальсан улсын Алдарт уяач төрөөд байгаа юм. Данжаад морь шигээ Онгуу гуай Галшарын их уралдаанд Данжаад уяач гэдгээ харуулаад авсан нь олон. Цаашид газар газрын өндөр дэнжид улсын Алдарт уяачаа батлах адууны ам лундаа бий.
Уяачдын амыг чагнажээ байхад "Халзангийнхан хатуу чанга уяачид. Өөрөөр хэлбэл элдүүр нь ханасан сур шиг уяж сойдог. Ер нь л торгон ир нь дээр нь тавьж хурдлуулна шүү” гэх нь цаанаа л нэг сүлд хийморилог сэтгэл дэвэргэх ажгуу.
С.Жамъянжав
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна