Хүүхэн Шүүлэнгийн хээр
Хуучины Сэцэн хан аймгийн Уулбаянмөнх сум буюу одоогийн Сүхбаатар аймгийн Уулбаян сумнаа гурван хүүтэй Шарав зайсан гэгч амьдардаг байжээ. Зайсан хурдан моринд дуртай, адуу ч сайтай нэгэн байж. Тэдний уяад явдаггүй ч үр төл сайтай хээр азарганы төл хээр үрээ уягдсан цагаас эхлэн хурдалж, зайсантны болон тэр хавийнхны нүдийг хужирлан, магнайг тэнийлгэдэг байв.
Зайсантан тэрхүү хурдан хүлгээ өөрийн бага хүү Нацаг буюу нутгийнхны нэршиж заншснаар Улаандаа зүслэн өгч. Тэр үеэр том хүү Рэгдэл нь албаны өмч дутаасан хэрэгт унаж, өмчийг нь хураах шийдвэр гарч. Тухайн үед тэднийхэн ам бүл цуг байсан тул энэхүү дайрлагт өртөж мэднэ хэмээн Нацаг хурдан хээр азаргаа нуун авч үлджээ. Гэвч урт хошуутай нэгэн нь “Нацаг хурдан азаргаа өгсөнгүй авч үлдэв” хэмээн хов дуулгаж, тэр дагуу төрийн нэртэй хэсэг нөхөд ирж хээр азаргыг нь авсан гэдэг. Тийнхүү хураагдсан мал хунарыг зарах болоход Хүүхэн Шүүлэн /Шүүлэн гэдэг нь тухайн өгч байсан цол хэргэм бололтой /гэгч хээр азаргыг худалдан авч өөрийн ганц хүү Жигмэдэдээ өгчээ. Тэр үеэс Уулбаян сумнаа Хүүхэн Шүүлэнгийн хээр гэгч хурдан буян тодорч 16 мордон, 16 түрүүлж түрүүлсэн хэмээдэг. Уралдсан болгондоо түрүүлж, тод магнай торгон жолоогоо өргүүлдэг хээр азарганы үр төлүүд мөн л хурдалж Уулбаян сум цаашлаад Сүхбаатар аймаг даяар тарж өдгөө ч хурдалсаар байна. Хүүхэний хээр азарганы үр төлүүдээс Жигмэдийн хээр адуунууд, “Онгон” Дугаржав буюу Нямын Дугаржавын хээрүүд, Дархан Навааны хээр, Түвдэндаржаагийн хээрүүд Уулбаян сумнаа ихэд хурдалж байжээ.
Бидний мэдэх Хүүхэний хээр азарганы цустай хамгийн ойрын адуу бол Ононгийн “Аварга хээр” морь. 1998 онд АХ-ын 77 жилийн ойд аман хүзүүдэн, 1999 онд Онон мөр хавангийн нэрэмжит “Боржигон -99” төвийн бүсийн уралдаанд түрүүлсэн хээр морь тэр жилээ “Говьшанхын хурд-1” говийн бүсийн уралдаанд аман хүзүүдэж байсан. Мөн 2001 онд АХ-ын түүхт 80 жилийн ой болон шигшмэл морьдын “Их хурд-2” уралдаанд тус тус түрүүлж, 2002 онд АХ-ын 81 жилийн ойгоор аман хүзүүдэж, 2004 онд шигшмэл морьдын “Их хурд-3” уралдаанд айргийн дөрөвт хурдлан зууны манлай хүлгээр нэрлэгдэж байсан энэ хурдан хүлэг эх талаасаа Хүүхэний хээрийн цустай. Өөрөөр хэлбэл хээр морины эзэн аймгийн Алдарт уяач Агваан Жигмэдийн хээр азарганы гурав дахь үеийн төл хээр гүүг авч, баячуулын хүрэн адууны азарганд хураалгаж хээр морь гарсан гэдэг.
Түүнчлэн Уулбаян сумын наадамд түрүүлж, аман хүзүүдэж байсан Сумъяагийн Гуулин хүрэн азарга, “жижиг” хэмээх Дугаржавын сум, аймагт түрүүлсэн цоохор азарга Хүүхэний хээр азарганы удмын адуу. Энэ удмын адууны гол цөм Уулбаян сумнаа байдаг ч Түвшинширээ сумнаа нэлээд таржээ. Жишээлбэл МУ-ын Алдарт уяач Ж.Шунугийн хээр морь эх талаасаа Хүүхэний хээр азарганы цустай гэдэг.
А.Мөнх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна