Аймгийн Алдарт уяач Г.Болд: Аав маань адуу танихдаа эрүүл хэнбугайг ч дагуулахгүй
-Аавыг тань адуу сайн таньдаг мундаг уяач байсан гэх юм билээ. Алдартын тэмдэг гялалзуулж яваа нь тэр хүний ач тус биз?
-Тэгэлгүй яахав. Аавынхаа буянаар өдий зэрэгтэй явна. Манай аав Гунгаа гэж хүн байсан. Нутгийнхан “согтуу” Гунгаа л гэдэг юм. Яагаад гэхээр жаахан балгана. Гэхдээ адуу танихдаа эрүүл хэнбугайг ч дагуулахгүй. Архангайн Дөрөө цагаан нуурт аавтайгаа хамт явж байсан чинь нэг хүрэн халзан гүү унагалж хар саарал унага гаргалаа. Унага нь тэнцэж байхыг аав харчихаад “энэ ч ёстой соёолон хүртлээ гүйцэгдэхгүй адуу байна даа” гэж байна. Би тухайн үед залуу байсан болохоор ааваасаа ичээд “аав битгий согтуурахаад худлаа яриад бай” гээд л өнгөрсөн. Донгосч байна л гэж бодохгүй юу.
-Тэгсэн аавын тань хэлсэн хожим биеллээ олсон уу?
-Харин тийм. Хожим нь сураглаад байсан Архангай аймгийн Цэцэрлэг сумын Лхачинмахын саарал гэж хурдан адуу болсон байсан. Тэгэхдээ аавын хэлсэнчлэн соёолон хүртлээ гүйцэгдээгүй гэдэг шүү.
-Хурд таньдаг л хүн байж дээ?
-Бас нэг түүх ярихад аав Дашдаваа гэж өвгөнтэй хамт Төмөрбулагийн Цагааны дээд эх рүү ороод ирсэн чинь гол дээр баахан адуу байж л дээ. Тэгсэн аав “за энэ Завханы адуу байна” гэж. Дашдаваа гуай худлаа хэлээд гээд яваад очтол нээрээ л Завханы тууварчид явж байсан гэдэг. Адууны хэлбэр хийцийг хараад яг л хэлдэг байсан. Аав “нутаг нутгийн адуу өөр өөр хийцтэй” гэдэгсэн.
-Гунгаа гуайгаас зөвлөгөө авах хүн олон биз?
-Нутгийн морь таньдаг хүмүүс хүртэл авсан адуугаа авчирч аавд үзүүлж зөвлөгөө авдаг байсан. Манай аав их нас бараг уядаггүй. Голдуу бага адуу уядаг хүн байсан.
-Бага адууны уяаг илүүтэй тааруулдаг байсан юм болов уу?
-Багад нь давхиулж байтал хүмүүс гуйгаад авчихдаг байсан юм. Төмөрбулаг сумандаа манай Тариат багийн адуу илүү сайнд тооцогддог. Яагаад гэхээр дээр үед Хэнтийгээс адуу орж ирсэн юм гэнэ билээ. Түүнтэй холбоотой ч юм уу намайг бага байхад аав маань аймагт ганцхан удаа л орж ирээд хоёр үрээгээ түрүүлгэж байсан.
-Аав тань морьдоо ер нь яаж уядаг байсан бэ?
-Тарган талдаа уядаг байж дээ гэж боддог шүү. Зайдан унахад ах бид хоёрын хонго холгодоггүй байсан шүү. Дээр үед манай энд Зүрх сум гэж байлаа. Аав ургацын баяраар Зүрх сумын наадмын таван насны түрүүг авчихаж байсан юмдаг.
-Та хэзээнээс бие даан морь уях болсон бэ?
-1962 оноос. Аймгийн 35 жилийн ойгоор 16 настайдаа хязаалан, шүдлэн хоёр үрээ түрүүлгэж байлаа. Долоодугаар ангийн сурагч шүү дээ. Аав маань намайг сумынхаа хэдэн хөгшчүүлийг дагуулаад таван насны адуу хөтлүүлээд явуулчихсан. Тэгсэн тэр наадамд нь улаан цоохор хязаалан, цавьдар шүдлэн хоёр маань түрүүлж, бусад гурван нас нь бариатай давхиж би гэдэг хүн баатарлаг амьтан нутаг буцаж билээ.Тэрнээс хойш 30-40 жил морь уяж байна. Төмөрбулагтаа олон морь түрүүлгэсэн. Түүнээс гадна Архангайн Цэцэрлэг өөрийнхөө аймгийн Галт, Шинэ-Идэр, Жаргалант зэрэг сумдын наадамд уясан морьдоо уралдуулж түрүүлгэж айрагдуулдаг байсан. Нэг наадамд манай уяаны таван насны морины хоёр нь түрүүлж, гурав нь айрагдаж байсан сайхан дурсамжууд бий.
-Аймгийнхаа наадамд олон морь түрүүлгэсэн үү?
-Аймгийнхаа наадамд тэр болгон ирж уралдаад байж чаддаггүй. Гэхдээ 4-5 айраг авсан, түрүү авч байгаагүй ээ. Морь уяад гаргасан амжилтаараа 2006 онд аймгийн Алдарт уяач цол хүртсэн.
-Би андуураагүй бол барилддаг дуулдсан?
-Өөрийнхөө хэмжээнд ноцолддог байсан. Сумын начин цолтой.
-Хөвсгөлийн эрчүүд барилдана чиг, уралдана чиг. Эрийн гурван наадмаараа тэгш нааддаг хүмүүс юмаа?
-Ер нь манайхны эрчүүд өөрсдийнхөө хэмжээнд ноцолдоно шүү. Би гэхэд л бага залуугаасаа барилдсаар 38 настайдаа 1978 онд сумын начин болж байлаа. Сумынхаа наадамд зодоглодог болохоор уясан морио ч сумандаа тавина. Тэгэхээр аймгийн наадамд тэр бүр явж чадахгүй байхгүй юу. Барилдаж байгаад морь цоллуулахаар хаяад яваад өгдөг байсан болохоор орой сумын начин болсон.
-Дөч хүрч байж цол авна гэдэг шөрмөстэйн шинж биз. Бидэнтэй ярилцсан танд баярлалаа. Эрүүл энхийг хүсье.
А.Мөнх /"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 10/45/ 2013 он/
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна