Аймгийн Алдарт уяач Ш.Түгжчамба: Миний нутаг хаашаа ч хөдөлбөргүй хурдан удмын адууны гол төв нутаг
Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээ сумын уугуул Шаравжамцын Түгжчамба гэх бага залуугаас хурдан морь унаж, сойж аймаг, сумын наадамд хурдлуулж байсан адуун хийморьтой бууралтай амьд сэрүүнд нь цөөн хором хөөрөлдсөнийг сийрүүлэн хүргэж байна.
-Хурдан морь гэдэг хийморилог амьтантай хувь заяа холбосон нь хэзээний түүх вэ?
-Малчин айлын хүүхэд. 16 настайдаа сумынхаа баяр наадамд морь түрүүлгэж, түүнээс хойш адууны хорхойтой болж 18 настайдаа нэгдэлд адуучнаар орж байлаа. Түүнээс хойш энэ тэнгэрлиг амьтныг насандаа орхиж чадахгүй бишрэн хайрлагч болсон доо. Миний хийх дуртай ажил морь уях. Морио уяад сууж байвал өөр зүйлд сэтгэл санаа сатаараад байдаггүй хүн.
-Танай нутаг ч эртнээсээ хурдтай даа?
-Тэгэлгүй яахав. Манайх Цэцэнхан аймгийн Жанжин бэйсийн бага Хардэлийн хошуу болохоор удмын хурдан адуу олонтой байх учиртай. Баруун ба хойд талаасаа өвгөн ноён Пүрэвжав бэйс, Дэндэв тайж, зүүн талаасаа Дарьгангын жижиг зээрд, Орлойн мэргэн хутагт, Ширээтийн цагаан адуу гээд хаашаа ч хөдөлбөргүй хурдан удмын адууны гол төв нутаг ус.
-Хурдтай газрын уяачид эрдэмтэй л байж таараа?
-Аймаг орондоо алдаршсан ахмад буурал уяачид олон байсан ч хамгийн хүндлэх нь насан өөд болж дээ. Хорондоогийн Жамбалсүрэн, Баатарын Чалаа, Гэндэнгийн Гүржав, Танзавын Чоймчиг, Чимидийн Дорждэрэм, Лаагийн Даржаа гээд сайхан буурлууд байлаа.
-Алтны дэргэдэх гууль шарлана гэдэг. Эрдэмт буурал уяачдын дэргэд өсч өндийсөн та өөрөө ямархан хэмжээний уяач вэ. Хаа хаана очиж наадаж байв?
-Улсын наадамд биечлэн очиж уралдаагүй болохоор өөрийгөө чамладаг. Гэхдээ сум орон нутгийнхантайгаа нийлээд гадагшаа гарч уралдсан нь цөөнгүй ээ. Дорноговь аймгийн Иххэт сумын 50 жилийн ойд 10 гаруй уяач 20-иод хүлэг сойж очин азарганы аман хүзүү, шүдлэн, дааганы түрүүг хамтран авсан. Цэцэнханы Хардэл жанжин Бэйс хэмээх өвгөн ноён Пүрэвжавын наадамд хоёр удаа 17-23 уяач, 85-95 адуу уяж азарганы түрүүг хоёр удаа, бусад насанд жил бүр нэг насны түрүү мөнгө, хүрэл 2-3 медаль дараалан авсан даа. Нууц товчооны 750 жилийн ойн наадамд ч явж байлаа.
-Жил жилийн наадмуудаас сэтгэлд тань хоногшин үлдсэн нь хэдэн оны ямар наадам бэ?
-Өвгөн ноёны хоёр удаагийн наадам үнэхээр дэг журамтай болж, уясан морьдын нь биеийн гоёмсог галбир, хурдны гараа, уяач олны нь хүнлэг найзархаг чанар, тус дэмжлэг өөр нутгаас очиход чин сэтгэлийн баяр төрүүлж байсан даа.
-Баярлалаа. Ийм дурсамжит наадмууд олон байх болтугай.
-Зургаан насны хурдан хүлгийн магтаал бичих гэж оролдлоо. Үүнийгээ уншигч олондоо наадмын бэлгэдэл болгон толилуулъя.
Зургаан насны хурдан мину
Гэрэл нэвтлэх үүрийн ягаан хаяанаар
Гэгээ гарах өглөөн цагаан туяанаар
Зуузай амгай даран сонжиг дүүргэсэн
Зургаан насны хуурдан хүлэг мину зэ
Сүрэг ижлээ асран явах нь
Хангарьдын аргамаг дүртэй
Суман уяагаа магнайлан зогсох нь
Хотон шувууны гоолиг дүрт
Адуун сүргийн маань хаан цолтон
Азарга хэмээх буян хишигт хүлэг мину
Халх долоон хошуу Даншигаас цуутай
Дархан Чин Ван мээрэнгээс магтаалтай
Банхар Донирын хурдан удмаас гаралтай
Түмний эх дууны үүсэлтэй
Ижил сүргийн тод магнай
Их насны морь мину
Цагаан зээрийн долгион гараатай
Замын холдоо цойлсон тоостой
Гарааны газар тэнцүүхэн очтой
Зургаан насандаа илүүхэн одтой
Согоо шиншийн содхон галбиртай
Соёолон насны хүлэг мину
Заамал зургаан хүзүүндээ
Үсэн эргүүлэг зурайж тодорсон
Заазуур зургаан шүдэндээ
Захын хязаа нь мярааж цухуйсан
Хянуур цэгцхэн уяа засалтай
Хязаалан насны хүлэг мину
Шүүгүүр гуядаад урам нэмэмтгий
Шүдэмтгий хөнгөн сойлготой
Гараа хожимд бариа илүүцтэй
Гаж буруу засалд хурд эмзэгхэн
Сүүн шүдээ гээж амжаагүй
Шүдлэн насны Хэврэгхэн хүлэг мину
Цомцог боосон тэргүүндээ
Молор эрдэнийн шинж амилсан
Цовоо цайлган аалиндаа
Хурдны гийнгоо анирласан
Эрэмгий туурайтны отгон
Энхрий бяцхан даага мину
А.Мөнх /"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 07/42/. 2013 он
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна