Аймгийн Алдарт уяач Ё.Төгсмандах: Сумынхаа наадмын таван түрүүг авсан
-Аймгийнхаа 70 жилээр их одтой наадсан. Ер нь өнгөрсөн жил Төгсмандах алдартын хувьд сайхан жил байв уу?
-Тиймээ, 2012 он миний хувьд одтой хийморьтой сайхан жил байлаа. Алтан овооны тахилга, аймгийн 70 жилд их насны халтар морь аман хүзүүдүүлж, халтар хязаалан гурваар давхиулсан. Мөн аймгийн өмнөд бүсийн наадамд хээр азарга айрагдууллаа. Бас 2012 онд аймгийн алдарт цолыг авлаа. Мөн энэ ондоо сумандаа ч бас сайхан наадаж халтар хязаалан, хээр азарга хоёроо түрүүлгэж, хээр соёолон, бүсэд орсон халтар морь хоёроо айрагдуулсан.
-Түрүү, айрагт орсон хүлэг морьдын удам угшлыг хүмүүс хамгийн түрүүн асуудаг. Халтар морь, халтар хязаалан хоёр ямар удам угшилтай адуунууд вэ?
-Халтар морь нь миний унаган хар азарганы төл байгаа юм. Халтар хязаалан нь манай сумын Аймгийн алдарт уяач Баатар гэдэг хүний Уулбаяны хүүхэн шүүлэн угшилтай хээр азарганы төл. Ер нь манай суманд энэ хээр азарганы төлүүд их сайн давхиж байгаа. Миний адуунд хүүхэн шүүлэн, ширээтийн цагаан угшилтай ч байна, Дарьгангын угшилтай нь ч бий.
-Аймгийн наадамд тэр тусмаа тэгш ойн жил, бүсийн хурдад хоёр насны морьд айрагдуулна гэдэг том амжилт бас их бэлгэдэлтэй хэрэг юм. Алдартын айраг, түрүүний тоо хэдэд хүрээд байна вэ?
-Морь уяж эхлээд 20 жил болж байна. 1999 онд соёолон азарга сумандаа айрагдуулан анхны айргаа авч их урамшиж байлаа. Түүнээс хойш 2007 оноос эхэлж морьд маань амжилттай сайн давхиж, 40 гаруй айраг, түрүү авсан даа. Ер нь дааганаас бусад насны адууг бүгдийг түрүүлгэж байсан. Одоохондоо даагаар түрүү авч үзээгүй байна. Сумаасаа гадна Баяндэлгэр, Дарьганга сумуудаар явж уралдаж байсан.
-Эзнээ аймгийн Алдарт уяач цолыг авахад гол үүрэг гүйцэтгэсэн ямар хүлгүүд байна?
-Хээр азаргаа сумандаа хэд хэд айрагдуулж түрүүлгэсэн. Өнгөрсөн жилийн өмнөд бүсийн наадамд бас айрагдаж, аймгийн 70 жилд нэлээд дээгүүр давхисан. Халтар морь сумандаа түрүүлж, Түвшинширээт сумын 80 жилд түрүүлж, аймгийнхаа ойд аман хүзүүдсэн. Халтар хязаалан 2012 онд сумандаа түрүүлчихээд аймагт гурваар орсон. Энэ гурван адуу цол авахад их нөлөөлсөн дөө.
-Хурдан унаган хээр адуутай байсан гэж ярилаа. Тэгэхээр өвөө, аав гээд уяач хүн байв уу? Ямар хэмжээнд нааддаг хүмүүс байв?
-Аав Ёндонжамц морь уядаг хүн байсан. Өвөө маань дээхэн үедээ их сайхан адуу малтай хүн байсан гэсэн. Нэгдэлжих хөдөлгөөн өрнөхөд нэгдэлд малаа өгөөд аав хоёр хээр морио авч үлдсэн гэсэн. Тэрнээс улбаалж би хээр адуунд их дуртай болсон хүн дээ. Энэ унаган адуунууд дээрээ энэ тэндээс цуглуулсан нь ч бас байгаа. Баяндэлгэр, Дарьганга, Халзан, Хэнтийгээс хүртэл азарга авсан. Баяндэлгэр сумын хурдан тожин морьтой аварга Чулуунбаатар гэдэг хүнээс хар азарга авч байсан. Хар азарганы төлүүд их сайхан давхиж байгаа. Одоо 200 -аад тооны 10-аад азарга адуутай.
-Аавыгаа дурсахад хамгийн түрүүн юу сэтгэлд буудаг вэ?
-Аав морь нэлээн сайн уядаг байсан. Тэр үед машин гэж бараг байхгүй аав морио хөтлөөд уралдаанд явахад би дагаад явдаг байлаа. Морийг их зөөлөн сайхан уядаг хүн байсан даа.
-Та бас зөөлөн уяатай юу?
-Би чанга талдаа л уяад байгаа. Ялангуяа бага насны адуунуудаа уяаг нь чангалаад байх шиг санагддаг юм. Хязаалангаас дээш насны адуугаа гайгүй сайн уядаг. Би хоёр хүүтэй. Том хүү маань овоо том болж байгаа, хүү минь морь уях байх гэж боддог юм
-Аймагт хоёроор нь айрагдуулсан хүний адуунд үнэ хаях хүмүүс ирж байх юм уу?
-Хүн амьтан явж л байдаг юм. Надад ч адуугаа сайжруулъя гэсэн санаа бас байна. Тиймээс заримдаа авч, заримдаа өгч л байдаг юм. Гарсан адууны маань давхил одоохондоо дуулдаагүй л байна, тэгж байгаад дуулдах байх гэж итгэдэг.
А.Мөнх /"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 07/42/. 2013 он/
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна