Хөлс авахуй, өнгийг шинжлэх нь
Цуут уяач, их шинжээч Хардэл жанжин бэйс М.Пүрэвжавын зохиосон "Нууцаас нууц, далдаас далдын шулуун журамт" судар үргэлжилж байна.
Хөлс авахуй нь: Морийг анх барьсны маргааш үсний угийн хар шавар гэгч хөлсийг гаргах тул сул нүцгэн хүн унаж болохгүй. Чимэг лүгээ бүрэн хүүхэд уралдааны эмээл, хазаарыг тохож нэгэн үе үл цуцахын төдий газраас үсэргэж давхиад ер хөлсийг зөөлөн, модон хусуураар үсийг сөргөж ав. Чанга авбал хайлмал тос нь хөлд бууж гэмтэх. Түүнээс гуравдугаар хоногт үдээс урьд лаг шавар хөлсийг авах тул битүү цэвэр эсгий тэргүүтнээр бүтээж, хүн эмээл хүндийг хэрэглэж шавар хөлсийг ав. Ирмэгц амраагаад усалж үдийн хойно нэг үе үсэргэж уяад хөлсийг хатсан хойно усаар угаасугай. Дөрөв, тав, зургадугаар хоногт өдөрчлөн энэ ёсоор хөлс ав.
Өнгийг шинжлэх нь: Хөлсний өнгө цайвар, амт нь хужиртай ус мэт бол хөлс гүйцсэн тул нэг явдал хасаж үсэргэ. Хөлсний өнгө хиртэй мэт, амт нь уруул хорсгох мэт бол дахиж бүтээж хөлөргө. Хөлс магад гүйцлээ гэхээр нэг явдал хасаж уя. Эдгээр гүйцсэний эцэст тарган морь бол нэмнэж уяцгаа. Бас тарган моринд нимгэн тохом, эцэнхий моринд зузаан тохом тохож хөлсөл. Хөлс дүүрсний хойно орой барьж, эрт тавь. Гэдэстэй бөгөөд хөлс гүйцвэл усыг сольж гэдсийг ав. Сорилтоос хойш үзэсгэлэнтэйгээр ойрхон давхиад хэдий чинээ аваас хоёрдугаар хоногийн газраас давхиад ер хөлсийг нэг хэмжээгээр ав. Үсэргэхдээ өдөр тутам нэмж холтго.
Алив морины хөлсийг авах, чадвал яс, шөрмөс, махны хорыг авахын тулд сайн хэмээнэ. Баас аван, чадвал цул сав марны завсрын хорыг авна. Уяаны заслын эрхэм эрдэм үлгэрлэвэл өвчтэй хүнд анагаах эмийн рашаан хэмээгдсэн морин эрдэнийн хөлс авахыг шинжлэх ёсны нууцын дөрөвдүгээр зүйл буй.
Услахуйд хавар, өвөл хоёр удаа бага бага уулга. Зун, намар цаг хөлслөх, үсэргэхийн хойно нэг нэг их уулга. Халуун ихэдвэл олон уулга. Хөлс дүүрснээс хойно нэг уулга. Уралдахын урьд эртхэн уулгахын тулд урьд өдөр нь эрт усал. Шөнө уснаа бүү оруул. Морин эрдэнийг услахын ёсон тавдугаар зүйл буй.
Адуунаа тавих нь олон адууг хол газар байхад бүү тавь. Далд газар ойр авчирч тавибал сайн. Наран ургахад барих ба шингэх лүгээ тавихыг цээрлэ. Тавихдаа гишгүүлсээр тавьтугай хэмээн морин эрдэнийг тавихуй ёсон нууцын зургадугаар зүйл буй.
Идүүлэхэд голын өлөн говийн бударгана, хөвчийн хиаг, хөдөөний хамхуулаас бусад өвс зүгээр, бас үргэлж агь өвс муу. Бусад өвс гэмгүй. Ялангуяа өтөг сайн /өтөг бууцны өвс сайн гэсэн бололтой/. Агь өвс хааяа идвэл гэмгүй. Тавьсаар их өвс муу, тачир газар тавина. Өндөр өвснөөс барьтугай гэсэн морин эрдэнийг идүүлэхийн ёсон нууцын долоодугаар зүйл буй.
Үргэлжлэл бий...
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна