Сумын Алдарт уяач Б.Билгээ: Хадам аавын сэтгэл шингэсэн бэлэг хурд дагуулж билээ

Дорноговь аймгийн Өргөн сумын харьяа, сумын Алдарт уяач Б.Билгээтэй хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Билгээ уяач нэртэй хурдан хүлгэдийнхээ тухай ярьж өгөөч?
-Би 1984 оноос эхлэн хурдан хүлгийн хөхөл сүүл шууж яваа хүн. Тухайн үедээ хүнээс тав, гурван төгрөгөөр даага, шүдлэн авч эхлүүлснээс хойш хэдийнэ гуч шахам жил болжээ. Энэ хугацаанд орон нутагтаа наадаж байна. Манай аав Батнэрэнгийн Батаа гэж будангууд адуутай, нутаг орондоо нэр хүндтэй хүн явлаа. Бид эхээс долуулаа ч морь уяж байгаа нь би л байна. Бусад нь сургууль соёлын хөр хөөсөн улс байдаг юм.
Таны асуусанд хариулахад хонгор азаргаа онцлон яримаар санагдлаа. Мажиг баатар гуайн адууны угшилтай. Жадамба гэж хурд сайтай өвгөний хонгор гүүг түрээсээр авч, хонгор даагатай болж байлаа шүү дээ. Энэ нь социализмын үед. Ингэж хонгор даагаараа азарга тавьсан. Нэг их айхтар уяач биш ч дааган цагаас нь оролдсон. Тэгсэн хөөрхий, суманд даагандаа гуравлаж, шүдлэндээ айрагдчихдаг байгаа. Сүүлд хана багцаатай байх үедээ надад гурван удаа айраг уулгаж, нэг түрүүлсэн. Түүнээс хойш надад азарга тасраагүй юм. Алтанширээгийн аварга уяач Юрагаас нэг буурал үрээ авч азарга тавьж, сумандаа хоёр айрагдуулсан. Гэхдээ айхтар уяж чадаагүй л дээ. Дараа нь ахин нэг цавьдар үрээ авсан нь одоо сайхан уралдаж байна. Суманд хоёр түрүүлж, гурав айрагдсан. 2012 онд аймагт Ардын хувьсгалын 91, аймгийн 80 жилийн ойгоор гуравласан.
-Та Дорноговийн уугуул уу?
-Би чинь Дорнод аймгийн Матад сумын хүн л дээ. Манай Дорнодын Матадын адуу их хурдтай. Өнөөдөр Матадын уралдаж байгаа адуу бүхэн л юм дуулгаж байна. Миний хувьд сургуулиа төгсөөд Дорноговь аймгийн Өргөн суманд ирж, гэр бүл, үр хүүхэдтэй болсон ээлээ өгсөн сайхан нутаг. Энд насаараа л хурлын дарга, Тамгын газрын дарга хийж байгаад тэтгэвэртээ гарлаа.
-1984 онд ямар адуугаар уяа эхлүүлж байв?
-Манай хадам аав Жигмэдийн Дашням хүрэн зээрд морь бэлэглэсэн юм. Тэрийгээ уяж, есдүгээр сарын нэгний наадамд соёолон дөрвөөр оруулж, өөрийнхөө нэр дээр цоллуулчихаад жигтэйхэн их баярласан. Жигмэдийн хээр халзан, хонгор морь Алтанширээ, Баянмөнхөд дархалж явсан гэдэг. Ингэж хадмын сэтгэл шингэсэн бэлэг хурд дагуулж билээ. Түүнээс хойш сумын баяр наадмаас зургаан түрүү, 30 гаруй айраг хүртчихээд байна.
-Мэдээж урам орсон болохоор адуу цуглуулж эхэлсэн байх даа?
-Тийм ээ,  Асгатаас нэг адуу авсан нь соёолондоо хоёр ч айрагдсан. Бас Ширээтийн жижиг зээрдүүдийн удмын адуу Баяндэлгэрээс авч байлаа. Манай Өргөнд мундаг уяач олон бий. Хөдөлмөрийн баатар Мажиг, Буриад гуай, Дугарсүрэн, Дамчаа гээд л.  Намайг их дэмжсэн улс байгаа юм. Бас манай хөгшний талын хамаатан, Алтанширээгийн аварга малчин Юра байна. Энэ мэт адууны төлөө энэ амьдралаа зориулсан сайхан улс бие биенээ дэмнээд л явчихдаг юм билээ. 
-Ярилцсанд баярлалаа. Уясан болгон нь айраг түрүүнд хурдалж байх болтугай.

"Тод магнай" сэтгүүл Дорноговь аймгийн тусгай дугаар