Сумын Алдарт уяач Д.Лхүндэгдорж: Жилдээ 50-60 адуу зарж борлуулдаг

Сүхбаатар аймгийн Түмэнцогт сумын уугуул, сумын Алдарт уяач Д.Лхүндэгдоржтой хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Хэзээнээс морь уяж, ямархан амжилтыг үзүүлээд байгаа вэ?
-Миний аав Дагвамаарай  гэдэг хүн морь уядаг. 1983 онд хязаалан, 1984 онд соёолон сумандаа түрүүлгэж, 1990 онд хязаалан аман хүзүүдүүлж байсан. Би 1987 онд цэргээс халагдаж ирээд л одоогийн Манлай уяач Төмөр-Очир ахыгаа даган нэгдлийн адууг маллах болсон. Тэр цагаас хойш сумын наадмаас 10 түрүү, 15 айраг, харин аймгийн наадмаас нэг айраг авсан байдаг юм.
-Хамгийн холдоо хаана очиж наадаж байв?
-2011 онд Говьсүмбэр аймагт очиж наадан хязаалангаа түрүүлгэсэн. Миний халзан үрээ Галшар угшилтай адуу. Одоо долоотой азарга бий. Дааган цагаасаа эхэлж уягдан тэр жилээ нэг түрүүлж, нэг аман хүзүүдсэн. Харин шүдлэндээ сумандаа болон Мөнххаанд түрүүлсэн. Бас хязаалангуудтай уралдуулан дөрөвт оруулж байлаа. Тэгээд хязааландаа Говьсүмбэрт түрүүлж байгаа нь тэр. Уг нь бид Дундговь аймгийн 70 жилийн ойд оролцохоор зорьж явсан ч машин саатаад хугацаа нь  тулчихсан учраас Говьсүмбэрт наадсан юм.
-Тулгуу гарсан юмуу?
-Сумандаа наадаж, хоёр түрүү авчихаад явсан л даа. Суманд түрүүлсэн азаргыг маань Дуламсүрэн Тод манлай шохоорхоод 13 саяар аваад явсан. Уг нь азаргаа Дундговьд уралдуулаад үзье гэж бодож байсан ч том цолтой хүн санал тавихаар айхгүй ч гэсэн аягүй гэгчээр сүрдээд, нөгөө талаараа энэ хүнд очвол илүү хурдалж нутаг усны нэр гарах юм болов уу гэж бодоод өгчихсөн. Говьсүмбэрт түрүүлсэн халзан хязааланг  маань авах санал бас бус хүмүүс тавьсан ч би зараагүй.
-Ер нь адууны наймаа хэр хийж байна?
-Баруун хойшоо зөндөө гарсан. Архангай руу Онолбаатар гэдэг залуу нэг соёолон, нэг морь аваад явсан. Соёолон нь түрүүлж, морь нь дөрвөлсөн дуулдана лээ. Мөн Өвөрхангайн Отгонбаяр гэдэг залуу бас адуу авсан. Би өөрийгөө адууныхаа удам угшлыг аминдаа сайжруулсан гэж дүгнэдэг. Сүүлийн үеийн чиг хандлагыг дагаж ганц нэг эрлийз адуу авчирч тавъя гэсэн бодолтой байгаа. Манай нутгийнхан ийм олон адуу цуглаачихаад гаднаас авахын хэрэг байна уу л гэдэг юм. Адуу сайн байгаа ч цусыг нь холтгож сайжруулж байхгүй бол болохгүй гэж хөгшчүүд ярьдаг шүү дээ.
-Сүхбаатар адууны орон. Алдарт хичнээн азарга адуутай вэ?
-300-гаад адуу бий. Хүний хэрэгцээ барагдах биш. Жилдээ 50-60 адуу зарж борлуулан санхүүгийн хэрэгцээгээ хангаж байна. Манайх дөрвөн хүүхэдтэй. Хоёр нь оюутан. Тэднийхээ сургалтын төлбөр, өөр бусад зардлаа буянт малынхаа шимээр л болгож байна даа. Ах нь 2006 оны сумын, 2010 оны аймгийн сайн малчнаар шалгарч байсан. 300-гаад адуу, 400-500-гаад бог, цөөвтөр үхэртэй.Би адуугаа хүүхдүүд бусдыг нь малладаг юм.
-Буянт малын хишиг арвижих болтугай.
-Баярлалаа. Танай сэтгүүлээр дамжуулан монголынхоо нийт уяачдад удахгүй болох наадамдаа одтой сайхан наадаарай хэмээн хүсэн ерөөе.

"Тод магнай" сэтгүүл Сүхбаатар аймгийн тусгай дугаар