“Цэнхэрийн унага” МСУХ-ны нарийн бичгийн дарга Н.Нямдаваа: Манай сум хурдаараа тойргийнхоо сумдад алдартай


Хэнтий аймгийн Цэнхэрмандал сумын харьяат, “Цэнхэрийн унага” МСУХ-ны нарийн бичгийн дарга Н.Нямдаваатай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-“Цэнхэрийн унага” МСУХ талаар яриагаа эхэлье. Танай холбоо хэдэн онд байгуулагдсан бэ?
-Манай холбоо 2005 онд байгуулагдсан. Анхны тэргүүн нь Баатар, нарийн бичгийн дарга нь Золжаргал гэж хүмүүс байсан. 13 тэргүүлэгч гишүүнтэй. 2010 оноос манай Засаг даргаар ажиллаж байсан Энх-Амгалан гэдэг хүн тэргүүнээр сонгогдож, би нарийн бичгийн даргын үүрэгт ажлыг хийх болсон.
-Хичнээн гишүүнтэй вэ. Аймаг, сумын цолтой уяач олон уу. Улсын цолтой уяачидтай юу?
-Улсынх байхгүй. Манайх 13 тэргүүлэгчтэй. Тэргүүлэгчид дотроос аймгийн Алдарт уяач Мөнхдэлгэр гэж хүн бий. Их хурдад халтар азарга айрагдуулж байсан. Сумын Алдарт уяач хоёр, гурван хүн байгаа. Бусад нь залуу уяачид голдуу. Сумын хэмжээнд бүсийн Алдарт уяач 8, аймгийн Алдарт уяач гурав. Сумын Алдарт уяач 23 хүн бий.
-Нийт хичнээн гишүүнтэй вэ. Өөрөөр хэлбэл, морь уядаг хичнээн хүн байна. Танайх уяачдаа гишүүнчилсэн үү?
-Морь уяж байгаа хүний тоо бараг 100 орчим байдаг. Яг гишүүнчлэлээр бүртгүүлсэн нь 50-60. Ер нь цаашдаа 100-гаад гишүүнтэй болох болов уу.
-Танай холбоо жилдээ хичнээн уралдаан зохион байгуулдаг юм бэ. Холбооноос барьж байгаа гол бодлого чиглэл юу байна вэ?
-Гол нь улс, бүсийн наадамд сум орныхоо морьдыг оролцуулах, амжилтыг нь ахиулах, уяачдынхаа алдар цолыг ахиулах бодлого баримталдаг. Мөн адууныхаа удам угшил, үүлдэр угсааг нь сайжруулах тал дээр анхаарч янз бүрийн ажил хийж байна. Уяачдын холбооноос жил бүр хаврын бүсийн уралдааныг гурван сард зохиодог уламжлалтай. Есдүгээр сарын нэгэнд даага уралддаг. Сумынхаа баяр наадам, улсын баяр наадамд зохион байгуулагчаар хамтарч оролцдог.
-Цэнхэрмандал сумын уяачдаас хамгийн дээд амжилт үзүүлсэн ямар ямар хүмүүс байна вэ?
-Манайх хурдаараа тойргийнхоо сумдад алдартай шүү. Тэр ч байтугай улсад алдартай манай сумын гурван азарга байна. Сандагдоржийн хар азарга анхны Их хурдад тавласан, улсын наадамд аман хүзүүдсэн, Өвгөн ноёны наадамд түрүүлсэн. Хоёр дахь нь монхор Дугарсүрэнгийн саарал гэж улсын наадамд даагандаа түрүүлээд, шүдлэн түрүүлээд, хязаалан аман хүзүүдсэн азарга бий. Нэг нь одоо ид хурдалж байгаа Мөнхдэлгэрийн халтар азарга байна. Мөн улс, бүсийн наадамд буюу "Их хурд-5"-д тавласан. Энэ жил Ламын гэгээн Лувсанданзанжанцаны мэлмий гийсний 375 жилийн ойн наадамд дөрөвт орсон. Эдгээрийн удам угшлуудаас сумандаа давхиж л байна.
-Дугарсүрэн гуай улсын Алдарт уяач биз дээ?
-Тийм.
-АХ-аас хойш ойн баяр наадамд Цэнхэрмандал сумын харьяатай ямар ямар хүмүүс морь айрагдуулж байсан түүхтэй вэ?
-1950-иад оны дундуур 2-3 морь орсон байдаг юм. Дамбийнямын хээр морь, мэргэн Магсар гэдэг хүний шүдлэн айрагдсан гэдэг. Сумын түүхэнд бий. Дараа нь хар, саарал хоёр азарга тэгж уралдсан. Сүүлийн үед миний мэдэж байгаа юм алга л байна.
-Сүүлийн үед сум орон нутгийнхаа нэрийг хамгаалж улс, бүсийн дэвжээн дээр биш юмаа гэхэд орон нутагтаа сайн наадаж байгаа ямар ямар уяачид байна?
-Сүүлийн үед хурдлуулж байгаа хүн бол Мөнхдэлгэр байна. Багануурын зүүн бүсийн Алдарт уяач гээд олон залуус байдаг юм. Тэднээс “Согоот” багийн уяач Мөнхжаргал, “Нуур” багийн уяач Азжаргал, Хадбаатар, “Хужгин” багийн уяач Магсар гэдэг хүмүүсийн морьд гайгүй давхиж байна.
-Танай холбоо шинэ тэргүүнтэй болсон юм байна шүү дээ?
-Тийм. 2010 онд шинэ тэргүүн сонгогдсон.
-Дөрвөн жилийн хугацаанд ажил хийгдэж байна уу?
-Шинэ тэргүүнтэй болсоор хаврын уралдаан, дааганы уралдааныг зохиодог болоод байгаа. Түүнээс биш тогтмол уралдаан гэж байгаагүй.
-Та цолтой уяач уу. Удам сударт тань морь мал уядаг хүмүүс байв уу?
-Цол байхгүй ээ. Манай аав морь мал уядаггүй хүн байсан. Би багаасаа хурдан морь сонирхдог ч, хурдны морь унаж байгаагүй. Сонирхохоос цаашгүй хүн байгаа юм. Гэхдээ адуутай. Сүхбаатараас найз нөхдөөсөө хурдан адуу авчирч, энд бүсийн Алдар уяач дүү маань голлож уядаг. Сүхбаатарын Халзан сумын уугуул, аймгийн Алдар уяач Мөнгөөлэй бид хоёр ангийн найзууд. Надад хурдан адуу өгсөн. Тэрнээс авчирсан азарга их хурдан байсан. Түүний маань төл сумандаа болон Багануурт одоо ид хурдалж байгаа.
-Хэдий үеэс адуугаа уяулж байгаа юм бэ?
-Манай дүү 1991-92 оноос миний нэртэй адууг уяж сумандаа айрагдсан. Сандагдоржийн хар азаргатай нэг эцгийн азарга. Тэр маань сумандаа 2-3 айрагдсан. Түүнээс хойш моринд сонирхолтой, байнга өөрийн нэр дээр уяулаад л. Миний чаддаг юм бол туслах маягийн юм хийдэг. Сүүлд 2005 онд Мөнхтөр найзаасаа азарга авчраад тэр маань ид хурдалж байгаад үгүй болсон. Түүний төл азарга одоо хурдалж байна.
-Сум, аймгийн чанартай наадмаас хичнээн айраг, түрүүтэй вэ?
-Хоёр азарга маань нэг нь тав, нөгөө нь зургаан медальтай. 13-14 айрагтай юм байна. Яг түрүүлж байгаагүй.
-Хамгийн том наадам гэвэл хаана очиж наадсан бэ?
-Багануурт улс хувьсгалын 90 жилийн ойгоор миний зээрд соёолон аман хүзүүдсэн. Тэгээд сумынхаа наадамд хоёр удаа гуравт орсон.
"Тод магнай" сэтгүүл Хэнтий аймгийн тусгай дугаар


0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
2 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
3 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
5 цагийн өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
6 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
6 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
7 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
9 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
9 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
11 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
7 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
3 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
9 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
11 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
2 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
9 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
6 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
6 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
5 цагийн өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
4 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна