Аймгийн Алдарт уяач Т.Отгонбаатар: Халтар морио аймагт айрагдуулж, уяачийн гараагаа эхэлсэн

2017 оны 9-р сарын 04 -нд

Увс аймгийн Түргэн сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Т.Отгонбаатартай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Отгонбаатар Алдарт хэдий үеэс хурдан хүлгийн уяа сойлго тааруулж, ямар амжилт үзүүлээд байгаа вэ?
-Би 2000 оноос хойш хурдан морь уяж байгаа. Аймаг, сумын нийлсэн баяр наадмаас 40 гаруй айраг, түрүү авч, өнгөрсөн 2014 онд аймгийн Алдарт уяач цолоо авсан. Анх 2000 оны эхээр халтар морь уяж, аймгийн наадамд ганц нэг түрүүлгэж айрагдуулсан. Тэр халтар морь манай өөрийн унаган адуу л даа. Түүний дараа Давст сумын гаралтай хул морь бас сайн уралдсан. Одоо Сүхбаатарын Наран сумын гаралтай хүрэн морь сайн давхиж байна. Дорнод аймгийн Матад сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Жадамбаа гэж хүний хүү аймгийн арслан Болд манай нутгийн хүргэн байгаа юм. Тэр залуугаар дамжуулж хүрэн морио авч байсан. Бас сүүлд Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын Болд гэдэг хүнээс нэг азарга авсан. Ний нуугүй ярихад одоо зүүн талын адуу л сайн давхиж байна.
-Хурдан хүлгүүдийнхээ амжилтыг дэлгэрүүлээч?
-Хамгийн эхний халтар морь аймгийн наадамд нэг айрагдаад, намар нь Өргөн ширэгийн баярт ахиад айрагдсан. Өргөн ширэгийн баярт хоёр удаа айрагдсан байх шүү. Хойд талын сумдадаа бол олон удаа айрагдаж, түрүүлсээн. Хул морь ч ялгаагүй арын сумдад сайн давхисан. Улаангом сумын баяр гэж болдог юм, тэнд нэг түрүүлсэн. Тэгээд сумын ойнуудаас айраг, түрүү олон авсан шүү. Хүрэн морь болохоор ноднин жил суманд түрүүлээд, Ховд сумын 90 жилийн ойд очиж айргийн таваар хурдалсан. Одоо хавчиг морь байна. Манай хойд талын сумдад хамгийн сайн хурдтай нь Түргэн. Урд талын халх адуунуудыг бодоход илүү биерхүү. Гэхдээ Тэс адуунд арай хүрэхгүй. Уул хаданд сайн адуу л даа. Манай Түргэнийхэн Улаан даваа давж аймгийн төвөөс 70-80-аад км Сэрүүн гэдэг газар зусдаг юм. Тийм болохоор бид аймагт тэр болгон очоод байж чаддаггүй. Ер нь манай аймагт говийн морьд илүү амжилт гаргадаг даа. Яагаад гэхээр манай аймаг чинь зундаа айхтар халдаг газар шүү дээ.
-Зүүн талаас авчирсан адуунууд хэр нутагшиж байна вэ?
-Гайгүй ээ. Хүрэн морь маань л сайн давхиж байна. Ирээд ганц хоёр жил болж байж давхих юм билээ.
-Улаангомд ажиллаж амьдраад байна уу?
-Тиймээ. Адуу мал Түргэн суманд бий. Би 60-аад адуутай. Манай нутагт нэг хэсэг адуу цөөрсөн, ч одоо эргээд өсөж байна.
-Увс аймагт энэ жил баруун бүсийн уралдаан зохион байгуулагдана. Урьд нь хоёр ч удаа улсын чанартай бүсийн наадам болж байсан. Түүнд оролцож байв уу?
-2011 оны баруун бүсийн наадамд хул шүдлэнгээ 12-оор давхиулсан. Уг нь манайх нуурынхаа хөвөөг дагаж эгц дээшээ уралддаг байсан юм. Тэгсэн хар зам тавьсантай холбогдуулаад даншгийн урд жил уралдааны замаа өөрчилсөн.
-Уяаны эрдмийн А үсэг заасан багш тань хэн бэ? Хэн гэдэг уяачаас зөвлөгөө авдаг байв?
-Манай хүргэн ах Иванов гэж хүн байдаг. Тэр хүний алаг морь хязааландаа аймгийн наадамд дөрөвт давхиад, дараа жил нь түрүүлж, долоон настай дөрвөлж, есөн настайдаа ахиад түрүүлж байсан юм. Дөрвөд угшлын адуу л даа. Нэгдэл дундын үйлдврийн жижигхэн хүрэн алаг морь байсан юм. Тэр алаг морийг би хүүхэд байхдаа унаж, басхүү уяаных нь ажилд тусалдаг байлаа. Тийм болохоор уяаны эрдэм заасан анхны багш гэвэл Иванов ах маань болох байх. Мөн Өндөрхангай сумын гаралтай аймгийн Алдарт уяач Жамъян гэж хүн их зааж зөвлөдөг.
-Аав тань морь мал уядаггүй байсан юмуу?
-Үгүй ээ. Бид эцэг эхээс 11-үүлээ. Манайхнаас надаас өөр морь уяж байгаа хүн байхгүй.
-Тэгвэл хүүхдүүд тань моринд дуртай юу?
-Том хүү маань 12-той. Дундах нь зургаан настай, тэр л морь унаж байна. Морь сонирхох гэдэг чинь бараг цусанд байдаг юм биш үү. Манай хүүхдүүд моринд дуртай, дуртай.
-Аль насны морь илүүтэй давхиад байх шиг санагддаг вэ? Өөрөөр хэлбэл Отгонбаатар Алдарт аль насны морьдын уяаг илүү тааруулдаг вэ?
-Миний хувьд азарга уяж үзээгүй. Яагаад гэхээр аав маань тэгж захисан юм. Азарганаас бусад насны морьд жигдхэн сайхан давхиад байх шиг санагддаг шүү.
"Тод магнай" сэтгүүл Увс аймгийн тусгай дугаар
-Отгонбаатар Алдарт хэдий үеэс хурдан хүлгийн уяа сойлго тааруулж, ямар амжилт үзүүлээд байгаа вэ?
-Би 2000 оноос хойш хурдан морь уяж байгаа. Аймаг, сумын нийлсэн баяр наадмаас 40 гаруй айраг, түрүү авч, өнгөрсөн 2014 онд аймгийн Алдарт уяач цолоо авсан. Анх 2000 оны эхээр халтар морь уяж, аймгийн наадамд ганц нэг түрүүлгэж айрагдуулсан. Тэр халтар морь манай өөрийн унаган адуу л даа. Түүний дараа Давст сумын гаралтай хул морь бас сайн уралдсан. Одоо Сүхбаатарын Наран сумын гаралтай хүрэн морь сайн давхиж байна. Дорнод аймгийн Матад сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Жадамбаа гэж хүний хүү аймгийн арслан Болд манай нутгийн хүргэн байгаа юм. Тэр залуугаар дамжуулж хүрэн морио авч байсан. Бас сүүлд Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын Болд гэдэг хүнээс нэг азарга авсан. Ний нуугүй ярихад одоо зүүн талын адуу л сайн давхиж байна.
-Хурдан хүлгүүдийнхээ амжилтыг дэлгэрүүлээч?
-Хамгийн эхний халтар морь аймгийн наадамд нэг айрагдаад, намар нь Өргөн ширэгийн баярт ахиад айрагдсан. Өргөн ширэгийн баярт хоёр удаа айрагдсан байх шүү. Хойд талын сумдадаа бол олон удаа айрагдаж, түрүүлсээн. Хул морь ч ялгаагүй арын сумдад сайн давхисан. Улаангом сумын баяр гэж болдог юм, тэнд нэг түрүүлсэн. Тэгээд сумын ойнуудаас айраг, түрүү олон авсан шүү. Хүрэн морь болохоор ноднин жил суманд түрүүлээд, Ховд сумын 90 жилийн ойд очиж айргийн таваар хурдалсан. Одоо хавчиг морь байна. Манай хойд талын сумдад хамгийн сайн хурдтай нь Түргэн. Урд талын халх адуунуудыг бодоход илүү биерхүү. Гэхдээ Тэс адуунд арай хүрэхгүй. Уул хаданд сайн адуу л даа. Манай Түргэнийхэн Улаан даваа давж аймгийн төвөөс 70-80-аад км Сэрүүн гэдэг газар зусдаг юм. Тийм болохоор бид аймагт тэр болгон очоод байж чаддаггүй. Ер нь манай аймагт говийн морьд илүү амжилт гаргадаг даа. Яагаад гэхээр манай аймаг чинь зундаа айхтар халдаг газар шүү дээ.
-Зүүн талаас авчирсан адуунууд хэр нутагшиж байна вэ?
-Гайгүй ээ. Хүрэн морь маань л сайн давхиж байна. Ирээд ганц хоёр жил болж байж давхих юм билээ.
-Улаангомд ажиллаж амьдраад байна уу?
-Тиймээ. Адуу мал Түргэн суманд бий. Би 60-аад адуутай. Манай нутагт нэг хэсэг адуу цөөрсөн, ч одоо эргээд өсөж байна.
-Увс аймагт энэ жил баруун бүсийн уралдаан зохион байгуулагдана. Урьд нь хоёр ч удаа улсын чанартай бүсийн наадам болж байсан. Түүнд оролцож байв уу?
-2011 оны баруун бүсийн наадамд хул шүдлэнгээ 12-оор давхиулсан. Уг нь манайх нуурынхаа хөвөөг дагаж эгц дээшээ уралддаг байсан юм. Тэгсэн хар зам тавьсантай холбогдуулаад даншгийн урд жил уралдааны замаа өөрчилсөн.
-Уяаны эрдмийн А үсэг заасан багш тань хэн бэ? Хэн гэдэг уяачаас зөвлөгөө авдаг байв?
-Манай хүргэн ах Иванов гэж хүн байдаг. Тэр хүний алаг морь хязааландаа аймгийн наадамд дөрөвт давхиад, дараа жил нь түрүүлж, долоон настай дөрвөлж, есөн настайдаа ахиад түрүүлж байсан юм. Дөрвөд угшлын адуу л даа. Нэгдэл дундын үйлдврийн жижигхэн хүрэн алаг морь байсан юм. Тэр алаг морийг би хүүхэд байхдаа унаж, басхүү уяаных нь ажилд тусалдаг байлаа. Тийм болохоор уяаны эрдэм заасан анхны багш гэвэл Иванов ах маань болох байх. Мөн Өндөрхангай сумын гаралтай аймгийн Алдарт уяач Жамъян гэж хүн их зааж зөвлөдөг.
-Аав тань морь мал уядаггүй байсан юмуу?
-Үгүй ээ. Бид эцэг эхээс 11-үүлээ. Манайхнаас надаас өөр морь уяж байгаа хүн байхгүй.
-Тэгвэл хүүхдүүд тань моринд дуртай юу?
-Том хүү маань 12-той. Дундах нь зургаан настай, тэр л морь унаж байна. Морь сонирхох гэдэг чинь бараг цусанд байдаг юм биш үү. Манай хүүхдүүд моринд дуртай, дуртай.
-Аль насны морь илүүтэй давхиад байх шиг санагддаг вэ? Өөрөөр хэлбэл Отгонбаатар Алдарт аль насны морьдын уяаг илүү тааруулдаг вэ?
-Миний хувьд азарга уяж үзээгүй. Яагаад гэхээр аав маань тэгж захисан юм. Азарганаас бусад насны морьд жигдхэн сайхан давхиад байх шиг санагддаг шүү.
"Тод магнай" сэтгүүл Увс аймгийн тусгай дугаар



0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна