Адууны ханиадны улирал эхэлсэн тул анхаараарай


Адууны ханиад (томуу) нь дэгдэлт өндөртэй амьсгалын замын өвчин бөгөөд Ортомиксо вирусын овгийн томуугийн А хүрээний вирүсээр үүсгэгдэнэ. Дэлхийд адууны томуугийн H7N7 болон H3N8 дэд хэв шинжүүд зонхилдог байсан боловч 1970 оноос хойш зөвхөн H3N8 дэд хэв шинж тодорхойлогдож байна. Монгол оронд гарч байсан адууны томуугийн томоохон дэгдэлтүүд нь цаг хугацааны хувьд дэлхийд дэгдэж байсан цар тахлуудтай давхцаж байна.
1974-1975, 1983-1984,1993-1994 онд манай оронд томуу дэгдэж, нийт өвчилсөн адууны 20-30% хорогджээ.
Сүүлийн 10 жилд, 2007-2008, 2011-2012 онд адууны томуу Монголын 21 аймагт гарч, өвчилсөн адууны 5 хүртэлх хувь хорогдсон мэдээлэл байдаг.
2011 онд улсын хэмжээнд 18 аймаг, дүүрэгт адууны томуу өвчний сэжиг илэрснээс 14-т нь батлагджээ. Харин Баян-Өлгий, Завхан, Өмнөговь аймаг харьцангуй тайван байсан байна. Хэдийгээр улсын хэмжээг хамарсан томоохон дэгдэлт одоогоор гараагүй ч гэсэн нийт сүргийн дотор адууны ханиад сугачаа хэлбэрээр тогтмол гарсаар байгаа нь аюулын харанга ойрхон байгааг харуулж байна.
Адууны томуугийн шинж тэмдэг
Томуу үүсгэгчээр халдварласан ихэнх адуунд халуурах, ядрах, тэжээлд дургүй болох шинж тэмдгүүд илэрнэ. Адуу халдварласнаас 1-5 хоногийн турш хуурай ханиалгадаг. Мөн хамраас нус гоожих, амьсгалын тоо болон зүрхний цохилт нэмэгдэх, хөдөлгөөн багасах зэрэг шинж тэмдгүүд илэрч болно.
Үхсэн адууг задлаж үзэхэд нүд, хамрын салст бүрхүүлд цус ихдэх, хавагнах, салслаг, идээт шингэнээр хучигдсан байна. Мөн тунгалгын зангилаа томорсон байна. Зүрх, дэлүү, гэдэсний салст бүрхүүл дээр жижиг цус харвалт ажиглагдана. Өвчин хүндэрсэн үед уушигны хэлтрүүдэд мөгөөрсөн хоолой, уушигны салст идээт үрэвсэл үүснэ. Уушигны гадарга дээр янз бүрийн хэмжээний голомтууд үүснэ. Мөгөөрсөн гуурсны салст бүрхүүл улайсан, хавагнасан, зузаарсан салст идээт юм уу мөхлөгт шингэнээр дүүрсэн байна.
Бага насны адууны томуу бактерийн хоёрдогч халдвараар хүндэрнэ.
Эмчилгээ
Томуугаар өвчилсөн адуунд эхний ээлжинд халуун бууруулах, цэр ховхлох эмүүд олгох нь чухал боловч хоёрдогч халдвараас сэргийлэх зорилгоор нян эсэргүүцэх, бие махбодын эсэргүүцлийг сайжруулах үйлчилгээ бүхий эм бэлдмэлийг ашиглан эмчилгээ хийнэ. Халдвар даамжирч адуу тарга хүчээ алдаж хүндэрсэн үед кальци хлоридын 10%-ийн уусмалыг насны онцлогоос хамааруулан хоногт нэг удаа 50-150 мл-ийг дангаар буюу глюкозын 40%-ийн уусмалтай нийлүүлэн гүрээний судсаар 100-200 мл-ийг тарина. Малын эмийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн аломициныг 10 кг амьдын жин тутамд нэг мл, пенстрепыг 15 мл, фармазин 50–ыг 0.1-0.2 мл/кг тооцож өдөрт нэг удаа 3-5 хоногийн турш тарьж хэрэглэнэ.
Ардын эмчилгээний уламжлалт аргуудыг хэрэглэж болно. Тарваган шийр өвсний нунтаг 15–20 гр, чихэр өвс 100–150 гр, лидэр 25–30 гр–аар аль нэгийг нь сонгож ханд бэлтгэн өдөрт 3 удаа амаар олгоно. Мөн дэгд, хар шаваг, алтан гагнуур, арц, ганга, царван зэргийг 15– 20 гр-аар хандалж өдөрт 1-2 удаа амаар олгоно.
Өвчний явц, хоёрдогч халдвар авсан эсэхийг харгалзан дангаар нь буюу хослуулан өвчний шинж тэмдэг арилан ханиах нь зогсож биеийн халуун буурч, тэжээлийн дуршил сэргэтэл хэрэглэнэ.
Адууг томуугаас хэрхэн сэргийлэх вэ?
Томуугаас сэргийлэх вакцинжуулалтад хамруулах нь адууг хүндээр өвдөх болон бусад адуунд халдвар тараах эрсдэлийг бууруулна.
Манай улсад Сонгины Биокомбинат ТӨААТҮГ-т адууны томуугаас сэргийлэх үр хөвралт вакцин үйлдвэрлэдэг. Мөн Чех улсын “Bioveta” компанид үйлдвэрлэсэн, томуу үүсгэгч H3N8 хэв шинжийн 2 омог (Америк, Европ) агуулсан, вакциныг импортлон адуунд хэрэглэж байна.
Хурдан морины уралдаанд оролцох адуу, ялангуяа бага насны адууг томуугийн вакцинд тогтмол хамруулж байгаарай. Ингэснээр та томуугийн тархалтыг бууруулж, адууныхаа хурдлах чадварыг дээд зэргээр хадгалж чадна.
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
23 цагийн өмнө “Залуу” Алдарт Жаажаа
-
Өчигдөр, 13:46 минут АХ-ын 99 жилийн ойн эрлийз дээд насны ангилалд 11-…
-
Өчигдөр, 13:34 минут Хийморилог залуугаар үсээ засуулна аа...
-
Өчигдөр, 13:29 минут Гоё хээр
-
Өчигдөр, 13:17 минут Манлай уяач Н.Хүрлээ: Уяачид хожиж, хожигдож сурса…
-
Өчигдөр, 13:12 минут Х.Бат-Эрдэнийн хээр
-
Бямба, 11:29 минут Алаг адуут Равжаа
-
Бямба, 11:15 минут Г.Чинзоригийн хээр
-
Бямба, 11:10 минут Аймгийн Алдарт уяач А.Нямбаатар: Хууль дүрэм нь то…
-
Бямба, 11:04 минут Булган хонгор
-
Лхагва, 19:01 минут Б.Баярдоржийн хүрэн
-
Лхагва, 18:53 минут Сумын заан, сумын Алдарт уяач Ц.Буджав: Сумынхаа н…
-
Лхагва, 18:15 минут ТОД МАГНАЙ-26: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Д.ЭРБОЛД
-
Лхагва, 18:05 минут Галт сумын Засаг дарга М.Должинжав: Галтай хар үнэ…
-
Лхагва, 17:48 минут Г.Тэмүүлэнгийн зээрд
-
1-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Мөнххуяг: Цавьдар морь уралд…
-
1-р сарын 18 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Мягмарбаатар: Төв аймгийнхаа б…
-
1-р сарын 18 -нд Еслүү хээр
-
1-р сарын 18 -нд Наян зуны наадам буюу хамгийн олон адуут Д.Нооного…
-
1-р сарын 18 -нд Ц.Гантулгын хул
-
1-р сарын 15 -нд 3000-ын улааны эзэн Гомбожавын Очирбат
-
1-р сарын 15 -нд Д.Ганзоригийн хээр
-
1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Ганзориг: “Аавын минь адуу” …
-
1-р сарын 12 -нд Сайн адууны эрэлчин, шандаст шаргын эзэн Ажинбааг …
-
1-р сарын 12 -нд “Манба Дацан” хийдийн зурхайч, Анагаах Ухааны маги…
-
1-р сарын 12 -нд Ч.Батзоригийн шарга халзан
-
1-р сарын 12 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Дорж: Галшараас авчирсан адуун…
-
1-р сарын 12 -нд Луу халтар
-
1-р сарын 11 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-25: МАЛЫН ИХ ЭМЧ Д.НЯМЖАВ
-
1-р сарын 11 -нд “Хөгжилт” нэгдлийн ууган гишүүн, хурдан хүлгийн цу…
-
1-р сарын 11 -нд Ч.Батзоригийн хар
-
1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Ганцогт: Баруун бүсийн түрүү…
-
1-р сарын 08 -нд Баян ходоодны дааганы унаач Уралдаанч Б.Батхишиг: …
-
1-р сарын 08 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 6-15-д хурдалсан дааганууд
-
1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Т.Буян-Өлзий: Бэлэгний гүүний уу…
-
1-р сарын 08 -нд Уралдаанч Б.Баярцогт: Одоо ээж рүүгээ ярина аа
-
1-р сарын 08 -нд Б.Сэр-Одын шарга халзан
-
1-р сарын 08 -нд Уяач Б.Сэр-Од: Халзан даагаараа төрийн наадмын анх…
-
1-р сарын 06 -нд П.Энхмөнхийн сартай хул
-
1-р сарын 06 -нд МУ-ын Манлай уяач П.Энхмөнх: Наадам бүрдүүлэгч бид…
-
1-р сарын 06 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ч.Балжинням: Би аймагт зургаан…
-
1-р сарын 06 -нд Г.Гансүхийн хул
-
1-р сарын 06 -нд Уяач Г.Гансүх: Тэр үеийг үгээр илэрхийлэхийн аргаг…
-
1-р сарын 04 -нд Сумын Алдарт уяач Н.Батболд: Хашаанд зогсоож тэжээ…
-
1-р сарын 04 -нд Уралдаанч Н.Билэгтсайхан: Том болоод эмч болно оо
-
1-р сарын 04 -нд С.Баярсайханы бор
-
1-р сарын 04 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Баярсайхан: Улсын баяр наада…
-
1-р сарын 02 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Тайванжаргал: Өвөө маань 9 сум…
-
1-р сарын 02 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-24: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ Э.МӨНХ-…
-
1-р сарын 02 -нд Уралдаанч О.Өсөхбаяр: Улсын наадмаас анхны айргаа …
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Монгол Улсын Алдарт уяач Г.Батболд: Хоёр зүйлийг б…
-
1-р сарын 18 -нд Наян зуны наадам буюу хамгийн олон адуут Д.Нооного…
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Хүннү халтар
-
1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Т.Буян-Өлзий: Бэлэгний гүүний уу…
-
12-р сарын 30 -нд Уралдаанч Б.Төрболд: Замынхаа талдаа ороход айрагт…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Энхтөр: Хурдан морины төлөө …
-
2020 оны 12-р сарын 23 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Батсүх: Ийм л үр дүн хүлээж…
-
2020 оны 10-р сарын 19 -нд Алдраа авч чадаагүй аавыгаа дурсахуй
-
2020 оны 12-р сарын 21 -нд Уяач А.Лхагва: Гүнтийн ногооноос хойш 37 жилийн да…
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд Дайчин халзан
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд МУ-ын Алдарт уяач Батчулууны Ерөөлт: Их мэдэж, нар…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Уралдаанч С.Эрхэмбаяр: Улсад уралдаж байгаа морьды…
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Дөлгөөн халтар
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Рэнцэндорж: Баянбараат, Баянца…
-
1-р сарын 06 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ч.Балжинням: Би аймагт зургаан…
-
1-р сарын 08 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 6-15-д хурдалсан дааганууд
-
1-р сарын 06 -нд МУ-ын Манлай уяач П.Энхмөнх: Наадам бүрдүүлэгч бид…
-
2020 оны 11-р сарын 10 -нд Дүүгүүр хээр
-
1-р сарын 18 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Мягмарбаатар: Төв аймгийнхаа б…
-
2020 оны 12-р сарын 16 -нд МОНГОЛ ХҮРЭН
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Морьтны соёлыг түүчээлэн түгээгсэд
-
2020 оны 12-р сарын 24 -нд Уяач Г.Адьяахүү: Цагаанхайрхан сумаас маань монгол…
-
1-р сарын 08 -нд Б.Сэр-Одын шарга халзан
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд АХ-99 жилийн ойд эхний 30-д хурдалсан их насны хүл…
-
2020 оны 12-р сарын 21 -нд Боржигон овогт Дэндэвийн Хишигжаргал
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд Монгол Улсын Алдарт уяач Д.Баясгалан: Луу жил дхүр…
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Х.ТҮМЭНБАЯРЫН ХУЛАН БУУРАЛ
-
2020 оны 10-р сарын 26 -нд Тод манлай уяач Д.Хишигжаргал: Моринд дуртай охинд…
-
1-р сарын 12 -нд Ч.Батзоригийн шарга халзан
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд З.ПҮРЭВ-ОЧИРЫН ЗЭЭРД
-
2020 оны 12-р сарын 13 -нд Уралдаанч Б.Буянтөгс: Тавд давхиж явахад зүрх хурд…
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд Г.Ганбаярын хар
-
2020 оны 10-р сарын 21 -нд Сумын Алдарт уяач Г.Одбаатар: Манайхан Баянхонгор …
-
2020 оны 11-р сарын 08 -нд Д.ДАЯНДЭМИДИЙН ХОНГОР
-
2020 оны 11-р сарын 17 -нд МУ-ын Заан Ч.Батзориг: Төрийнхөө наадмаас нэг дор …
-
1-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Мөнххуяг: Цавьдар морь уралд…
-
1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Ганцогт: Баруун бүсийн түрүү…
-
2020 оны 12-р сарын 07 -нд Т.УУГАНБАЯРЫН ХҮРЭН
-
2020 оны 11-р сарын 24 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд 11-30 хурдалсан соёолонгууд
-
2020 оны 12-р сарын 23 -нд Б.Батсүхийн унаган зээрд
-
12-р сарын 30 -нд АХ-ын 99 жилийн ойд эхний 6-30-д хурдалсан шүдлэнг…
-
2020 оны 12-р сарын 24 -нд АХ-99 жилийн ойд эхний 11-30-д хурдалсан хязааланг…
-
12-р сарын 30 -нд Уяач З.Тэмүүжин: Эрдэнэтээс анх удаа төрийн наадмы…
-
1-р сарын 02 -нд Ц.Гончигсүрэнгийн хээр
-
2020 оны 12-р сарын 07 -нд Аатай ах дүүс
-
2020 оны 10-р сарын 19 -нд Ц.ЧИНГИСИЙН БУУРАЛ
-
1-р сарын 06 -нд П.Энхмөнхийн сартай хул
-
2020 оны 11-р сарын 19 -нд Ц.Буянбаатарын саарал
-
1-р сарын 12 -нд Сайн адууны эрэлчин, шандаст шаргын эзэн Ажинбааг …
-
1-р сарын 04 -нд С.Баярсайханы бор
64.119.17.25
вакциныг тарих заавар хаана тарих тунг тодорхой болго
Reply