МАНЛАЙ СУМЫН ЦУУТАЙ УЯАЧИД
А.Тэлмэн
2017 оны 11-р сарын 24 -нд
Түшээт хан аймгийн Эетэй бээлийн хошуу ноён Жагваралын Содномдорж:
Ж.Содномдорж нь 1882-1907 онд Эетэй бээлийн хошууг захирч байжээ. Тэрбээр олон удаагийн даншиг болон төрийн их баяр наадамд хурдан хүлгийнхээ тоосыг өргөж нэр алдраа мандуулж явсан, говь нутагтаа алдартай сайн уяач байсан юм. Түүний хамар цагаан зээрд азарга нь улсын баяр наадамд нэг түрүүлж, нэг удаа дөрвөөр давхиж байсан бол 1923 оны улсын баяр наадамд бор морь нь аман хүзүүдэж, хүрэн шүдлэн нь айргийн дөрвөөр давхиж байсан түүхтэй.
Мөн 1925 оны үхэр жил Ардын хувьсгалын дөрвөн жилийн ойн наадамд Богдхан уулын аймгийн Хоёр Өлзийт уулын хошууны Жагваралын Содномдоржийн зээрд азарга айргийн гуравт хурдалсныг түүхийн шарласан хуудаснаас харж болно. Энэхүү хамар цагаан халзан азарга 1928 оны улсын баяр наадамд түрүүлэн түмэн олноо баясгаж “Со сайдын зээрд халзан” хэмээн алдаршсан билээ.
Түшээт хан аймгийн Эетэй бээлийн хошуу ноён Содномдоржийн Галсандаржаа:
1907-1923 онд нь Эетэй бэйлийн хошууг үе залгамжлан захирсан С.Галсандаржаа нь эцгийнхээ хурдан морь уяж, шинждэг арвин их туршлагыг өвлөсний зэрэгцээ өөрийн ажигч гярхай авьяасандаа тулгуурлан хурдан морь уях эрдэмд суралцан түүнийгээ хөгжүүлж чадсан нэгэн байсан гэдэг.
Тэрбээр Хардэл бээсийн хошууны хурдан морьт Пунцагнамжилын хүү Пүрэвдоржтой Гандан хийдэд хамт шавилан сууж байхдаа ойр дотно үерхэн нөхөрлөж байсан тул 1928 онд Хардэл бээсийн хошууг зорьж очин хурдан удмын гурван үрээ нутагтаа авч ирэн, хошууныхаа адууны удам, угшлыг сайжруулж байсан тухай түүхэн сурвалжуудад тэмдэглэн үлдээжээ. Түүнчлэн Галсандаржаа ноёнтон эмгэг согог олсон адууг үзэж оношлох, хатгаж ханах зэргээр эмчлэн эдгээхдээ гаргууд нэгэн байсан тухай нутгийн олны ам дамжсан яриа байдаг.
Дашрамд сонирхуулахад, тэрбээр наадамд явахдаа хурдан морьдоо шон тойруулах зуураа хуурч залан морины явдал гийнгоо татуулах, “Хурдан сайхан” дууг хуурдуулдаг заншилтай байсан гэдэг.
"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 90
Ж.Содномдорж нь 1882-1907 онд Эетэй бээлийн хошууг захирч байжээ. Тэрбээр олон удаагийн даншиг болон төрийн их баяр наадамд хурдан хүлгийнхээ тоосыг өргөж нэр алдраа мандуулж явсан, говь нутагтаа алдартай сайн уяач байсан юм. Түүний хамар цагаан зээрд азарга нь улсын баяр наадамд нэг түрүүлж, нэг удаа дөрвөөр давхиж байсан бол 1923 оны улсын баяр наадамд бор морь нь аман хүзүүдэж, хүрэн шүдлэн нь айргийн дөрвөөр давхиж байсан түүхтэй.
Мөн 1925 оны үхэр жил Ардын хувьсгалын дөрвөн жилийн ойн наадамд Богдхан уулын аймгийн Хоёр Өлзийт уулын хошууны Жагваралын Содномдоржийн зээрд азарга айргийн гуравт хурдалсныг түүхийн шарласан хуудаснаас харж болно. Энэхүү хамар цагаан халзан азарга 1928 оны улсын баяр наадамд түрүүлэн түмэн олноо баясгаж “Со сайдын зээрд халзан” хэмээн алдаршсан билээ.
Түшээт хан аймгийн Эетэй бээлийн хошуу ноён Содномдоржийн Галсандаржаа:
1907-1923 онд нь Эетэй бэйлийн хошууг үе залгамжлан захирсан С.Галсандаржаа нь эцгийнхээ хурдан морь уяж, шинждэг арвин их туршлагыг өвлөсний зэрэгцээ өөрийн ажигч гярхай авьяасандаа тулгуурлан хурдан морь уях эрдэмд суралцан түүнийгээ хөгжүүлж чадсан нэгэн байсан гэдэг.
Тэрбээр Хардэл бээсийн хошууны хурдан морьт Пунцагнамжилын хүү Пүрэвдоржтой Гандан хийдэд хамт шавилан сууж байхдаа ойр дотно үерхэн нөхөрлөж байсан тул 1928 онд Хардэл бээсийн хошууг зорьж очин хурдан удмын гурван үрээ нутагтаа авч ирэн, хошууныхаа адууны удам, угшлыг сайжруулж байсан тухай түүхэн сурвалжуудад тэмдэглэн үлдээжээ. Түүнчлэн Галсандаржаа ноёнтон эмгэг согог олсон адууг үзэж оношлох, хатгаж ханах зэргээр эмчлэн эдгээхдээ гаргууд нэгэн байсан тухай нутгийн олны ам дамжсан яриа байдаг.
Дашрамд сонирхуулахад, тэрбээр наадамд явахдаа хурдан морьдоо шон тойруулах зуураа хуурч залан морины явдал гийнгоо татуулах, “Хурдан сайхан” дууг хуурдуулдаг заншилтай байсан гэдэг.
"Тод магнай" сэтгүүл. Дугаар 90
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна