Сумын заан Ш.Батжаргал: БИ ӨВӨГ ДЭЭДСИЙНХЭЭ УДМЫГ ЗАЛГАН, МОРЬ УЯЖ БАЙГАА ЖИРИЙН Л НЭГ УЯАЧ
Увс аймгийн Бөхмөрөн сумын уугуул, сумын заан Шагтивын Батжаргалын ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна. Тэрээр 1963 онд Шаварт хэмээх газар айлын 10 дахь хүүхэд болон мэндэлжээ.
-Миний аав нутгийнхаа нэрийг өргөсөн сайн уяач байсан гэлээ. Аавынхаа талаар ярьж өгөөч?
-Миний аав Шагтав уяач өнөө цагт амьдарч байсан бол улсын Алдарт уяач болчих хүн. “Тод магнай” сэтгүүлийн сэтгүүлчид Увс аймагт ирсэн гэхээр нь аавынхаа тухай ярья даа л гэж бодож байлаа. Миний аав хонгор, алаг хоёр хурдан морьтой. Энэ зурган дээр /үзүүлэв/ манай хамгийн том хоёр ах уначихсан байгаа юм. Ах нар маань одоо хоёулаа 60 гарцгаасан. Самбуу ах маань насаараа багийн дарга хийсэн хүн. Одоо тэтгэвэртээ гарчихсан. Чогсомжав ах маань одоо Дархан-Уул аймагт амьдарч байна.
-Энэ хонгор морь ямар удам, угшилтай адуу вэ?
-Миний ээж Халхын нутгаас ирсэн хүн. Ээжийн өмчинд хоёр гүү ирээд, түүнээс олон хурд төрсөн юм гэнэ лээ. Энэ хонгор морь нь уралдаанаас бусад үед их хашин зантай адуу. Барагтай бол явахгүй шүү. Ташуурдахаар шарвана. Тэгээд яг уралдах болохоороо их хурдалдаг. Сумынхаа наадамд олон түрүүлж, дархлагдсан адуу.
-Танай энд суманд 10 түрүүлсэн морийг дархалдаг гэж байсан. Тэгэхээр хонгор морь лав арав түрүүлжээ дээ.
-Тэгсэн байх. Би бага байсан болохоор сайн мэдэхгүй юм. Ямар ч байсан Увс аймаг байгуулагдсаны 30 жилийн ойгоор нэг нь 12-т ирж байсан юм билээ. Энэ алаг нь ч ялгаагүй дархлагдсан морь. Аймгийн 30 жилийн ойд 21-д ирж байсан гэдэг юм. Алаг нь хурдан ч хонгортоо арай хүрдэггүй байсан гэдэг юм билээ.
-Увсын 30 жилийн ойгоор хэдэн морь уралдсан гэдэг вэ. Тэр талаар дуулж байв уу?
-300 морь уралдсан гэж ярьдаг байсан санагдана.
-Шагтив гуай хэдэн онд төрсөн хүн бэ?
-Манай аав 1923 онд төрсөн байх. Ямар ч байсан таван жил цэргийн алба хааж,1945 оны чөлөөлөх дайнд оролцож явсан юм билээ. Цэргээс халагдаад ирэхэд нь аав, ээж нь танихгүй харин нохой нь таниад оруулж байсан гэж ярьдаг байсан. Цэргээс ирснийхээ дараа аав маань ноос угаах үйлдвэрийн дарга, сумын сургуулийн нярваар ажиллаж байсан. Зун морь уях болохоороо даргадаа түлхүүрээ өгчихөөд яваад өгдөг байсан гэдэг юм. Тийм л моринд дуртай хүн байж. Ер нь насаараа адуунаас холдоогүй дээ. 1993 онд 70 настайдаа бурхны оронд одсон.
-Шагтив гуай хэдэн хүүхэдтэй вэ?
-Бид эцэг эхээс арван хоёулаа. Надаас бусад нь цөм суурин газар бараадсан. Би л энэ нутагтаа үлдэж, өвөг дээдсийнхээ голомтыг сахиж байна. Аав маань нас дээр гарсан хойноо намайг “хэдэн адуундаа эзэн болж, намайг байгаа дээр газар үз” гэдэг байсан юм. Тэгээд намайг явахгүй болохоор өөрөө дагуулж явж хүртэл үлгэрлэж байсан.
-Таныг адуутай ойр явах хүн гэж мэддэг байсан юм болов уу?
-Магадгүй л юм. Намайг 1981 онд цэргээс халагдаж ирэхэд 13-тай дүү маань моринд чирэгдээд эндчихсэн. Аав намайг моринд ойртуулахгүй, ямар сайндаа мотоцикль хүртэл авч өгч байхав.
-Ингэхэд та хэзээнээс бие даан морь уяж байгаа юм бэ?
-Аавыгаа бурхан болсноос хойш л морь уяж байна даа. Ний нуугүй хэлэхэд аавыгаа амьд сэрүүн байхад морь мал гэж тэгтлээ сонирхдоггүй байлаа. Хүн гэж эцэг эхээ байхад мөнх юм шиг дэрвэж явах юм байна шүү дээ. Аавыгаа бурхан болсноос хойш уяаг нь зэврүүлээд яахав гээд ганц нэг морь уяж байгаа. Гэхдээ их амжилт гаргаагүй ээ. Сумынхаа баяр наадамд ганц нэг морь айрагдуулсан өвөг дээдсийнхээ удмыг залгаж, морь уяж байгаа жирийн л нэг уяач.
-Цааш цаашдын уралдаануудадаа амжилттай наадаж, айраг түрүү олныг аваарай.
-Та бүхэнд маш их баярлалаа. Ажилд нь амжилт хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүл. Увс аймгийн тусгай дугаар. 2015 он
2 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Өчигдөр, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Өчигдөр, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
211.36.144.203
Мундаг шүү.
Reply202.9.42.81
My hurgen ah shu de mundag
Reply