Залуу уяач Э.МЭНДБАЯР: МОРИО ЦЭЭЖИНД УРАЛДАХЫГ ХАРАХ ШИГ ЖАРГАЛ БАЙХГҮЙ
Төв аймгийн Эрдэнэ сумын уугуул, удамт уяач Эрдэнэбаатарын Мэндбаярыг уншигчдадаа танилцуулж байна. Тэрээр 1986 оны дөрөвдүгээр сард сумын төвд төржээ.
-Уяач аавын хүү багадаа хурдан морь унаж л байсан байх. Хэдэн жил хурдан морь унасан бэ?
Би гурван настайдаа анх унаа морь унаж сураад жилийн дараагаас хурдан морь унасан. Тэгээд 17 хүртлээ гэхээр 13 жил хурдан морь унасан юм байна. Нутгийнхан сайн унаач л гэдэг байсан. Олон ч удаа айраг, түрүү хүртэж, эмээ өвөө, аав ээж, нутгийн олноо баярлуулж байсан.
-Шаггүй унаач байж мэдэхээр төрх байна шүү. Хэний ямар морьд унаж, ямар амжилт үзүүлж байсан бэ?
Манай өөрийн хээр азарга олон жил хурдалсан. Мөн Мөнхтогоо өвөөгийн маань хээр азарга, Хорлоо хонгор морь, талийгч Даваасүрэн ахынхаас авсан Мөлүү хонгор азарга, Том хонгор морь гээд унаж айрагдуулсан нь олон доо. С.Гэсэрваань гуайнхаас ирсэн хүрэн хонгор азарга, Том хээр, Бага хээр, Шинэ хээр гээд аавынхаа уяж байсан олон хүлгийг унаж хурдлуулж байсан. Гэхдээ 1994 онд сумынхаа 70 жилийн ойгоор Г.Даваасүрэн ахын Өвгөн хонгор азаргыг 16 настай унаж хол түрүүлгэсэндээ их баяртай байдаг.
-Өвөө тань бас морь уядаг байсан юм уу?
Тийм ээ. Адууг сайхан сургаж цагаашруулдаг хүн. Одоо 90 хүрсэн сайхан буурал бий. Буян-Эрдэнэ, Банзай, Золоо, Батаа, Өсөхөө, Ууганаа, Бадрах нарын олон ах нар манай адууг сургаж цагаашруулдаг байсан. Би ч бас өөрийнхөө хэр хэмжээнд даага сургадаг байлаа. /инээв/ Сүүлдээ нас биед хүрээд өөрөө бүх адуугаа сургадаг болсон.
-Уралдаанчийнхаа хувьд оролцсон хамгийн чансаа өндөр томхон наадмынхаа дурсамжаас хуваалцаач?
Би Г.Пунцагбалжир агсны нэрэмжит өвлийн уралдаанд хээр азаргаа айрагдуулсан. Мөн улсын баяр наадамд гурав, дөрвөн жил очоод унасан морио 14, 26, 48-д давхиулж байлаа. Намайг морь унадаг байхад наадам өтгөн болдог. Нэг насанд дунджаар 500 морь уралддаг байсан. Миний оролцсон өөр нэг том наадам бол Төв аймгийн 70 жилийн ой. Хээр азарга маань ид хурдан байсан ч азарга дутуу эргээд. Буцаж очиж үлдсэн азаргануудтай нийлэх гээд хурдаараа дунгуйрч явж байгаад үлийнд бүдэрсэн азаргатай хоёулаа харуулдаж унаад. Их хөгтэй наадаж билээ. Тэр наадам бас санаанд тодхон байдаг юм.
-Эрдээхүү ах нутгийн аль сайн угшлаас цуглуулсан юм билээ. Тэгэхээр таны хувьд “хөзөр” сайтай тоглогч гэх давуу тал байж. Хэдий үеэс бие даан морь уясан бэ?
Аав маань адуунд их хайртай хүн. Хурдан удаан нь хамаагүй хайрлаж, зөв унаж сургаж бай л гэдэг. Би их сургууль төгсөөд Худалдаа хөгжлийн банкинд ажилд ороод 9.5 жил болж байна. Ажил ихтэй болохоор зун уяан дээрээ амралтын өдрүүдээр л очиж амждаг. Тийм болохоор өөрийгөө морь уядаг гэж хэлэхгүй ээ. Гэхдээ оюутан байхдаа зуны амралтаараа морь уядаг байсан шүү. Минийхээр морь уяна гэдэг хүүхдээ сургахаас эхэлдэг. Хүүхдээ унаж сургаад, дараа нь уралдуулах морио уяж бэлтгэх ёстой. Би хэдэн айлын хүүхдүүдийг гайгүй сайн унаач болгосон.
-Нээрэн л хүүхдээ сайн сургачихвал асуудал бага гарах байх шүү. Эрдэнийн залуус шинэ цагийн адуунд хошуурцгааж байгаа бололтой. Таны хувьд...?
Адуучин хүн адууныхаа удам угшлыг сайжруулах зорилгоор холоос азарга авах нь элбэг. Аав бид хоёр мөн тийм зорилготойгоор зүүн талаас сайн азарганууд авсан. Сүүлд шинэ цагийн азарга ч авсан.
-Морин уралдааныг тойрсон сүүлийн үеийн нөхцөл байдлуудыг ажигладаг байх. Ямар бодолтой байдаг вэ?
Адуу гэдэг амьтнаар арай л их шоу хийгээд байх шиг санагддаг. Моринд хайртай монгол уяачийн хувьд уг нь нутаг усандаа уралдуулаад явж байх жаргал баймаар. Гэтэл мөнгө төгрөг, нэр алдрын хойноос хөөцөлдөөд хүүхэд, морь зовоогоод байх шиг санагдах юм. Миний хувьд морио мордуулчихаад цээжинд уралдахыг нь харах шиг жаргал байхгүй. Энэ мэдрэмжийг л мэдрэхийн тулд л уяач болсон мэт санагддаг.
-Адуу өөрийг нь хайрлаж, сэтгэл зүрхээ зориулсан нэгнийг заавал баярлуулдаг ачлалтай амьтан. Хойчийн баярт өдөр уулзахын ерөөл өргөөд ярилцлагаа өндөрлөе.
"Тод магнай" сэтгүүл. Төв аймгийн Баян, Баянжаргалан, Эрдэнэ сумдын тусгай дугаар. 2018 он
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна