Хурдан адууны абшигтай Балдоржийн Нацагням


Сайн хүлэг эзнээ алдаршуулан мөнхөлдөг ёсон бий. Энэ биений сайнаар, эцэг өвгөдийн ерөөлөөр учирсан эрдэнэт хүлгүүд эзнээ алдаршуулсан бас нэгэн түүхийг уншигч танд хүүрнэе.
Төв аймгийн Зуунмод сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Балдандоржийн Нацагням. Инженер эдийн засагч мэргэжилтэй, техникийн ухааны доктор, Монгол улсын зөвлөх инженер энэ эрхмийг морь сонирхогчид эчнээ танина. Түүнийг монгол төрийн наадамд хоёр айрагдсан халтар азарга нь ийн түмэн олонд танилцуулсан билээ.
Тэрээр хурдан морь уяж сойх болсон тухайгаа: “Манайх дөрвөн тэрсхэн хүүтэй айл. Эхнэр бид хоёр ажилдаа яваад ирэхэд хүүхдүүд маань гэртээ видео кино үзэх юмуу орц байрныхаа үүдэнд үеийн хөвгүүдтэйгээ тоглож байдаг байлаа. Нэг өдөр гэр бүлээрээ тойрч суугаад оройн хоолоо идэж байхдаа “Хэдүүлээ хурдан морь уях уу?” гэсэнд бүгд зөвшөөрч байна. Ингээд 2000 оны хавар Богд уулын өвөр Баттөмөрийн аманд /тэр ам байгаль хамгаалагчийн нэрээрээ сүүлийн үед нэршчихсэн юм/ жижиг гэр барьж, нэг мотоцикль аваад аваад хөдөө гарав.
Би эхнэр М.Саранчимэгтэйгээ явж Төв аймгийн Сэргэлэн сумын Булбарай Батмөнхийн унаган хар морийг боломжийн үнээр авлаа. Хар морь минь авсан цагаасаа эхлээд л биднийг баярлуулж, Төв аймгийн наадамд нэг түрүүлж, дөрөв айрагдан тойруулгын болон өвөл хаврын өндөр бооцоот уралдаануудад гурав түрүүлэн, долоо айрагдаж “Нацагнямын хар морь” хэмээн алдар нь түгсэн юм. Үүндээ урамшаад би уяач болсон доо” гэсэн юм.
Хар морины амжилтын цуваа:
1997 онд хар хязаалан Төв аймгийн баяр наадамд аман хүзүү
1998 онд хар соёолон Төв аймгийн баяр наадамд айргийн тав
2001 онд хар морь Төв аймгийн баяр наадамд түрүү
2001 онд НМСУХ, МЦХХГ-ын хамтарсан наадамд хар морь түрүү
2001 онд ММСУХ, Гандантэгчлэн хийд хамтран зохион байгуулсан уралдаанд айргийн тав
2002 онд Жаргалтхаан суманд болсон “Хэнтийн хурд” уралдаанд айргийн гурав
Үүнээс гадна хар морь тухайн үед зохион байгуулагддаг байсан тойруулгын уралдаанд дөрөв түрүүлж, хоёр айрагдан, шигшээ уралдаанд уригдан түрүүлж байжээ.
Б.Нацагням уяачийг урмаар тэтгэж, түмэнд таниулсан дараагийн хүлэг бол мэдээж халтар азарга нь. Дааган цагаас хурдалсан халтар азарганы эх нь МУ-ын Алдарт уяач Энэбишийн Ганбатын тогоруу угшилтай халиун гүү. Харин эцэг нь Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын уяач Цэрэнтогтохын унаган хээр азарга юм. Халтар азарга 2002 онд даагандаа Дундговь аймгийн Цагаандэлгэр суманд болсон “Боржигон-2002” төвийн бүсийн уралдаанд айргийн гуравт хурдлан амжилтын гараагаа эхэлжээ. Дараа жил нь шүдлэн үрээ Төв, Завхан аймгуудын 80 жилийн ойд түрүүлж, давхар уяагаар “Боржигон-2003” төвийн бүсийн уралдаанд аман хүзүүдсэн байна. Тэр жилийн төвийн бүсийн уралдааныг ХХ зууны нэрт уяач Доноодойн Галын хүү МУ-ын Алдарт уяач Г.Баттөмөр санаачлан, аавынхаа гэгээн дурсгалд зориулсан бөгөөд олон газрын хурдан хүлгүүд ирж шандас шалгасан юм.
2004 он: Хавар бооцоот уралдаанд түрүүлсэн халтар хязаалан АХ-ын 83 жилийн ой үндэсний их баяр цэнгэл наадамд тоосоо өргөв. Тэр жил Д.Онон Тод манлайн уясан хамар цагаан зээрд үрээ түрүүлж, Манлай уяач Н.Мөнхдашийн ягаан халзан аман хүзүүдэн, халтар үрээ айргийн гуравт хурдлан, монголын төрт ёсны их цэнгэлээс анхны айргаа хүртэв.
2005 он: Соёолон азарга хавар бэсрэг уралдаанд аман хүзүүдэн, Сандуйжав уяачийн Тод манлай уяач цолны мялаалга болон Төв аймгийн баяр наадамд түрүүлж,АХ-ын 84 жилийн ой үндэсний их баяр цэнгэл наадамд айргийн тавд хурдалжээ. Тэр жил Тод манлай уяач Г.Батхүү агсны Бал алаг түрүүлж, Ж.Үхэртарын Элбэг хээр аман хүзүүдэн, П.Батсайханы Гуулин зээрд гуравт, Э.Тамирын Мөнгөн нүдэт дөрвөөр давхиж, Б.Нацагнямын халтар тавд хурдлан төрийн зарлигт наадамд бага дөрвөн насандаа айрагдсан хүлгээр тодорсон юм.

Б.Нацагням Алдартын өөр нэгэн бахархал бол халх цуут уяачдын өлгий Төв аймгийн баяр наадмаас айраг түрүү бөөндсөн явдал юм. Тэрээр 2005 онд аймгийнхаа баяр наадамд гурван насны дөрвөн морь мордуулж, соёолон, шүдлэн, даагаа түрүүлгэж, өөр нэг даага айрагдуулжээ. Түүний дараа жил Говьсүмбэр аймгийн 15-н жилийн ой, Чойр өртөө байгуулагдсаны 30 -н жилийн ойн баяр наадамд хонгор халзан азарга, хув хээр морио түрүүлгэсэн юм. Ийнхүү залгаа аймгийн наадамд азарга, их нас түрүүлгэж байхтай зэрэгцэн Төв аймгийн баяр наадамд бор алаг хязаалан нь алтан жолоо өргүүлж, аз өм нь асч байв.
Хар морь, халтар азарга Б.Нацагням уяачийн амжилтын цуваанд гол жинг дарах ч Баянцогт сумаас авсан хонгор халзан азарга нь Төв аймгийн баяр наадамд нэг түрүүлж, хаврын уралдаануудад гурав айрагдаж Өндөр Гэгээн Занабазарын нэрэмжит бүсийн уралдаанд зургаалж, улсын наадамд наймд давхиж байжээ.
Мөн 2002 онд Дундговь аймгийн Цагаандэлгэр суманд говийн бүсийн уралдаанд хүрэн соёолон түрүүлж, 2003 оны 2 дугаар сард болсон Төв аймгийн МСУХ-ны нэрэмжит уралдаанд Хув хээр морь нь түрүүлж, буурал соёолон нь айргийн тавд хурдалсан байсан юм.
Морь уясан цагаасаа ганзага дүүрэн наадсан Б.Нацагням шигшмэл морьдын “Их хурд-2” уралдаанд ивээн тэтгэгчээр оролцож байсан бөгөөд 2003 онд аймгийн Алдарт уяач цол хүртжээ.
Түүний морь уях төрийн хэрэгт шамдсан зүтгэлийг үнэлж ММСУХ-ны 20 жилийн ойн медаль, Уяачийн алдар одонгоор тус тус шагнасан байна.

А.Тэлмэн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
10 минутын өмнө Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлжээ
-
1 цагийн өмнө Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
1 цагийн өмнө Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
2 цагийн өмнө Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
4 цагийн өмнө Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
5 цагийн өмнө Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
7 цагийн өмнө Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
22 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
23 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Өчигдөр, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Өчигдөр, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Өчигдөр, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Өчигдөр, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Өчигдөр, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Өчигдөр, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Өчигдөр, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
23 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
22 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
7 цагийн өмнө Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Өчигдөр, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
1 цагийн өмнө Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
5 цагийн өмнө Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
2 цагийн өмнө Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Өчигдөр, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
1 цагийн өмнө Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
10 минутын өмнө Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлжээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна