Өндөр Гэндэнгийн чонон нүдэт банди


Миний өвөг эцэг Лувсангэлэгийн Зоригт нь 1903 оны туулай жил эх Цэрэнмядагийнхаа ууган хүү нь бөгөөд бага насандаа Цагаан толгойн хийдэд шавилан сууж тангад номыг гаргууд сайн сурч, говийн догшин хутагт Данзанравжаагийн “Саран хөхөөний намтар” дуулалт жүжигт тоглож явсан гэдэг. Хэдий тийм ч цагийн аясаар хар болж, мал маллан ардын аж ахуйтан, нэгдлийн гишүүн болжээ.
Харин морь уясан тухайд эхийнх нь дүү “өндөр” Гэндэнтэй нягт холбоотой. Нагац ах Гэндэн нь түүнд морь уяхыг зааж, 1945 онд Сүмийн гүнд таван сумын наадам болоход өвөөгийн уясан хүрэн морь айрагдаж ихээхэн урам өгсөн гэдэг юм.
Нутгийнхан өвөөг маань “Өндөр Гэндэнгийн чонон нүдэт банди” гэх нь цөөнгүй бөгөөд Рэнжимээгийн Данахүү, Чимэд, Мядагийн Дарьсүрэн, зээ охин Зулзага нараар хурдан морьдоо унуулдаг байжээ. Өвөө морь сайн уяхын зэрэгцээ танихдаа гойд сайн байсан тухай хууччуул одоо ч ярьдаг. Мөн уртын дууг сайхан дуулдаг. Олон ч дуу мэддэг. Бие жижигтэй ч сайн барилддаг. Чухамдаа чамгүй хөдөлгөөнтэй авьяаслаг эр байсан гэнэ лээ. Уясан морь нь түрүүлээд ирэхэд өөрөө барилдаад зогсож байсан удаа цөөнгүй бөгөөд амжилтаас нь өөрийн мэдэхээр сийрүүлбэл:
1946 онд улаан хээр даага, хээр шүдлэн уяж даагаа 10-т, шүдлэн үрээгээ айргийн дөрөвт давхиулсан.
1948 онд хоёр их насны морь уяж, харыг нь Рэнжимээгийн Данахүү унан түрүүлсэн бол саарлыг нь зээ охин Зулзага унаж аман хүзүүджээ. Харин 1952 онд хязаалан зээрд үрээ нь түрүүлэн “Зандан гуурст” цол авч байв. 1953 онд их насны хар морийг нь Дарьсүрэн унаж аман хүзүүнд хурдлуулсан байдаг.
Нэг насанд гол төлөв хоёр морь уях бөгөөд 1948 онд хоёр морь нь зэрэгцэж яваад хар морь нь түрүүлж барианд ороход зээ охин Зулзага нь гомдоллон уйлж, “Би түрүүлж байсан юм. Гэтэл энэ муу Данахүү түрүүлчихлээ” гэж. Тэгэхэд өвөө “Хоёулаа миний морьд шүү дээ. Аль нь түрүүлэх нь ямар хамаа байхав, миний хүү” гээд инээж байсан гэдэг. Уяж хурдлуулж байсан морьдоос сүүлд 1961 онд зээрд морь нь өтөлж зөнөөд ясаа тавьсаныг Гавилууд багийн нутаг Цалгайн бууцны зүүн өндөр харын оройд толгойг нь залсан гэх ба хурдан хар морины толгой ч бас тэнд тахигдаж байгаа гэнэм.
Дашрамд дурдахад, манай өвөөгийн уяж хурдуулж байсан хурдан морьд нь дан унаган адуунууд байснаараа онцлог юм.
Ач хүү Т.Түвшинболд /Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын тусгай дугаараас/
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
4 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
5 цагийн өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
6 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
7 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
8 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
9 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
10 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
11 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
8 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
4 цагийн өмнө Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
9 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
3 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
11 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
10 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
7 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Өчигдөр, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
6 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
5 цагийн өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
4 цагийн өмнө Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна