Аймгийн Алдарт уяач Д.Эрдэнэбат: Өөрийн гараар хийсэн төхөөрөмжөө уралдаанд ашигладаг


Хөвсгөл аймгийн Галт сумын Рашаант” III багийн харьяат Даваанямын Эрдэнэбат 1966 онд сумынхаа хүн эмнэлэгт мэндэлжээ. Тэрээр ММСУХ-ны “Уяачийн алдар” одон, ММСУХ-ны 20 жилийн ойн медаль, “Дэлтэй цэнхэр” МСУХ-ны “Уяачийн алдар” тэмдэг, АХ-ын 80,90 жилийн ойн медалийн эзэн юм.
-“Шувуун саарал” МСУХ байгуулагдсан түүхээс яриагаа эхлэх үү?
-Миний хувьд 1987 оноос хойш л адууны дэл сүүл шууж байгаа хүн. Тухайн цагт уяачдын маань амжилт төдийлөн үнэлэгддэггүй байлаа л даа. Үүнээс үүдэн уяачдын хөдөлмөрийг үнэлдэг, цолыг нь олгодог байя гэж үзээд 2004 онд холбоо байгуулах ажлыг санаачилсан юм. Тэгэхэд би аймгийн төвд байсан ч медаль, өргөмжлөлөө бэлдээд Галтын морь уралддаг газраа анхны уралдаанаа зохион байгуулж байлаа. Энэ бол холбоо байгуулагдаад хийсэн анхны ажил болсон түүхтэй юм. Тухайн үедээ холбооны тэргүүнээр сонгох гээд бодож явсан хүн маань уяачдын холбооны дарга болоод явсан. Би чинь байгуулчихаад буцаж таарсан юм. Ингээд 2007 онд ахиад холбооны үйл ажиллагаагаа сэргээж, тавдугаар сарын 25-ны өдөр 25 уяач цуглаад тэргүүнээ сонгож байлаа. Түүнээс хойш 11 дэх жилдээ үйл ажиллагаа явуулж байна. Өнгөрсөн энэ хугацаанд бид дөрвөн удаа шилдэг холбоогоор шалгарлаа. Үүнээс өмнө уяачдын маань амжилт эндээ дарагдчихаад өөдөө болдоггүй. Анх чинь дөрөвхөн аймгийн Алдарт, сумын Алдарт уяач гуравхан л байсан. Тэгвэл өнгөрсөн 10 жилд 70 гаруй сумын Алдарт, 20-иод аймгийн Алдарттай боллоо. Уяачдын маань идэвх, урам зориг ч нэмэгдсэн.
-2008 онд анх удаа сумын уяачийн энгэрийн тэмдэгтэй болсон гэсэн байх аа. Тэр тухайгаа яриач?
-2008 онд манайх сумын Алдарт уяач 20, 30-тай болоход энгэрийн тэмдгийг давхар өгч байлаа.
-Яагаад “Шувуун саарал” нэрийг онцолсон юм бэ?
-Аймгийн “Дэлтэй цэнхэр” уяачдын холбоотойгоо уялдуулаад ”Шувуун саарал” гэж нэрийдсэн юм. Нөгөө талаар Хөвсгөлд Дархадын цэнхэр, цагаан адуу гэдэг чинь их хурдан удамтай. Тэр утгыг бас оруулсан хэрэг.
-Өнгөрсөн 10 хэдэн жилийн хугацаанд таны санал санаачилгаар хийгдсэн ямар ажлууд байна вэ?
-Миний хувьд уяачдаа ордог, гардаг газартай, тэндээ ном сэтгүүл үзээд, мэдээ мэдээллээ солилцдог байгаасай гэж хүсдэг юм. Холбоо байгуулагдсан цагаас зохион байгуулалтын ажлыг түлхүү явуулж ирсэн. Хүүхэд гэхэд хамгаалалтын хувцас бүрэн, уралдаан гэхэд яг дүрмийн дагуу явагдана. Уяачдын холбоонд овоо тахилга нийлсэн жижиг, том янз бүрийн уралдааныг зохион байгуулж өгөхийг хүссэн хүсэлт, санал ирнэ. Энд эмх цэгц хамгийн чухал. Би өөрийн гараар хийсэн төхөөрөмжөө уралдаандаа ашигладаг. Сумдаасаа бид хамгийн түрүүнд төхөөрөмж ашигласан. Ноднин гэхэд аймагт би төхөөрөмжөө ачиж ирсэн.
-Унадаг төхөөрөмж үү?
-Унадаг нь.
-Хэдэн метр вэ?
-Зургаан метрийн зургаан ширхэг төхөөрөмж угсардаг. Хэдэн онд билээ, би чинь баяр наадмын талбайг бүрэн тохижуулж, түрүүлэн ирж байгаа морьдын бичлэг хийх пост, төхөөрөмжтэй болгосон. Мөн эхний таван морийг пайзтай болгосон. Бөхийн засуулыг дээлтэй болгосон. Тулгамдаад, зарим нэг нь санаанд орж ирэхгүй байна. Ямар ч байсан барианы газар, төхөөрөмжийг санаачилж өөрийн гараар бүтээсэн.
-Та удам залгасан уяач уу?
-Үгүй ээ, манай дээдчүүлд уяач үгүй. Би Төв аймагт цэрэгт гурван жил болохдоо мал маллаж байсан юм. Тэнд морь тэжээдэг, унадаг, гүү саадаг гэхчилэн есөн шидийн ажил хийсэн. Энд байхдаа адуунд татагдаж эхэлсэн л дээ. Халагдаад сумандаа ирсэн, 14 хоноод сувай үхэр авч, хоёр жил малласан. Дараа нь нэгдлийн адуу хариулж байгаад хувьчлалаар 1990 онд тарчихлаа. Гэхдээ цэргээс ирээд л морь уяхаар оролдсон.
-Одоо сум, орон нутгийн наадмаас хичнээн айраг, түрүүтэй байна вэ. Хэдэн онд аймгийн Алдарт уяач цолыг хүртсэн юм бэ?
-Уяачдын холбооны 10 жилийн ойгоор буюу 2017 онд аймгийн Алдарт уяач болж байлаа.
31 жил морь уяжээ. Сүүлийн 10 жилд нь уяачдын холбооны ажлыг давхар хийж ирлээ. Энэ хугацаанд 2004, 2005 онд сумандаа одтой наадсан шүү. Миний хоёр халтар морь их сайн давхисан. Зургадугаар сарын 1-ний дааганы бооцоот уралдаан зохион байгуулж эхлээд удаагүй байсан үе. 2008, 2009 онд нэг даага түрүүлгэж, нэгийг айргийн дөрвөөр давхиулсан. Сумын баяр наадамдаа хоёр, гурван морь түрүүлгэсэн. Бас нэг даага түрүүлгэж, хоёр, гурван морь айрагдуулсан. Ингээд сүүлд уяачдын холбооны дэд тэргүүн болсноос хойш уяаны ажил суларсан тал бий. Сумын 90 жилийн ой болох гээд гадуур давхиж, давхиж шөнийн хоёр цагт очиход миний морь уяатай л байна, хөөрхий. Ямар сайндаа хэдэн уяачдадаа ч хэлж байх вэ. Холбоо гэж явсаар морио уяж чадахаа болилоо гэж. Гэхдээ уяачдын холбооны төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэсэн хөдөлмөрийг маань үнэлж, морь уясан амжилттай нэгтгэн аймгийн Алдартыг өгсөн болов уу.
-Та хэдэн хүүхэдтэй юм бэ. Хүүхдүүдээ моринд уруу татаж орхисон уу?
-Хоёр хүүхэдтэй. Нэг нь эрдэм ном хөөгөөд явсан. Нөгөө нь оюутан болж яваад эхнэр авч тусдаа гарсан. Ирж надад лав морь уяж өгөхгүй бололтой. Одоогоор ганцаараа л морио уяж байна.
Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Сум орон нутагтаа ирсэн биднийг ажлаа явуулахад бүх талаар дэмжлэг үзүүлсэн танд хувийн зүгээс талархлаа илэрхиилье.
-Баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.
Д.Энхтуяа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Лхагва, 12:46 минут Тайлбарлагч М.Оюунбаатар: Бусдын чин сэтгэлийн хүн…
-
Лхагва, 12:12 минут Монгол орныг даасан Очирваань бурхан
-
Даваа, 11:33 минут Мана-4, Норов-7, Сороол-4, Сороол-7 зэрэг эмийг ур…
-
Даваа, 11:01 минут Сумын Алдарт уяач Ц.Батбилэг: Улсын бүсэд гурав ай…
-
Даваа, 10:46 минут Тод манлай уяач Цэрэнгийн Хэнмэдэх: Би морьдоо ни…
-
Даваа, 10:26 минут ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-33: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Ц.ЖАМБАЛС…
-
Даваа, 10:18 минут Тод Манлай уяач А.Батсүхийн хурдан хонгор азар…
-
4-р сарын 07 -нд Д.Сайнсайхан: Ханш нээснээс хойш онцгой үеүдэд гол…
-
4-р сарын 07 -нд Тод манлай уяач Д.Ганбаатар: Моринд хорхойсох “вир…
-
4-р сарын 07 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-32: ХААУ-НЫ ДОКТОР Д.ЗОРИГТБАА…
-
4-р сарын 05 -нд Сумын Алдарт уяач Д.БАТ-ЭРДЭНЭ: Их монгол улс байг…
-
4-р сарын 05 -нд Жанчивын хул хэмээх цуут хүлгийн түүх оршвой
-
4-р сарын 05 -нд Тод манлай уяач Цэвээнжавын Дуламсүрэн: Уяаны ойр …
-
4-р сарын 01 -нд Аймгийн Алдарт уяач И.Амарсанаа: Худ маань “уруу т…
-
4-р сарын 01 -нд Шүдлэн буюу хоёр настай адууны шүд
-
4-р сарын 01 -нд Тод манлай уяач Эрдэнэбатын Эрдэнэчулуун: Хурдан а…
-
3-р сарын 29 -нд Д.Сайнсайхан: Даллагын уут нь тухайн айл өрхийн бу…
-
3-р сарын 29 -нд Даага буюу нэг настай адууны шүд
-
3-р сарын 29 -нд Аймгийн Алдарт уяач И.Боргил: Долоотой адууг өнжөө…
-
3-р сарын 29 -нд Тод манлай уяач Цэдэндоржийн Аюуш: Адууг өөртөө с…
-
3-р сарын 29 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-31: МОНГОЛ УЛСЫН МАНЛАЙ УЯАЧ Ц.…
-
3-р сарын 25 -нд Сумын Алдарт уяач С.Намжилсүрэн: Урд зүгт уралдаха…
-
3-р сарын 25 -нд Адууг шүдлэх аргачлал
-
3-р сарын 25 -нд Монгол Улсын Хөдөлмөрийн Баатар Р.Раш: 1929 онд өв…
-
3-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач С.Цэдэнжав: Нагацынхаа бэлэглэ…
-
3-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Эрдэнэбат: Өөрийн гараар хи…
-
3-р сарын 22 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-30: МОРИОР АЯЛАГЧ М.БАТЧУЛУУН
-
3-р сарын 22 -нд Тод манлай уяач Г.Сандуйжав:Тогоруу угшлын азарган…
-
3-р сарын 22 -нд Адууны шүдний зохион байгуулалт бүтэц
-
2021 оны 3-р сарын 15 -нд Сумын Алдарт уяач Д.ЮҮРЭНДОНДОГ: Улаан азаргаа түр…
-
2021 оны 3-р сарын 15 -нд Адууны нас, нэршил
-
2021 оны 3-р сарын 15 -нд Цэгээн адуугаар цэнгүүлэгч Дэлэгийн Владимир
-
2021 оны 3-р сарын 13 -нд Хүлгийг биеийн хэлэмжээр шинжихүй
-
2021 оны 3-р сарын 13 -нд Тод манлай уяач Д.Онон: Цэгээ олж хатгавал хутганы…
-
2021 оны 3-р сарын 11 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-29: МАНЛАЙ УЯАЧ Ц.ЦЭНД-АЮУШ
-
2021 оны 3-р сарын 11 -нд Хурдан хүлгийг тэргүүнээр шинжихүй:
-
2021 оны 3-р сарын 11 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Ухнай: Эсгийгээр сольсон гүү…
-
2021 оны 3-р сарын 09 -нд Тод манлай уяач Д.Даваахүү: Сайн адууг хүний зэрэг…
-
2021 оны 3-р сарын 09 -нд Морь засах, түрүүлэх морины бэлгэдэл шинж, сайн эр…
-
2021 оны 3-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач Н.Баттулга: Уяаны өв соёлыг бид …
-
2021 оны 3-р сарын 09 -нд Малын их эмч А.Ерханат: Адууныхаа туурайг тахлах а…
-
2021 оны 3-р сарын 03 -нд Монгол улсын Алдарт уяач Д.Ганхуяг: Унаган хүлгүүд…
-
2021 оны 3-р сарын 03 -нд АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ ЦОЛНЫ БОЛЗОЛ ХАНГАСАН 11 УЯАЧИ…
-
2021 оны 3-р сарын 03 -нд ТӨВ АЙМГИЙН МОРИН СПОРТ, УЯАЧДЫН ХОЛБОО 2020 ОНЫ Ш…
-
2021 оны 3-р сарын 01 -нд П.Дашдэмбэрэл: Уртын дуу шиг зураг зурна аа ...
-
2021 оны 3-р сарын 01 -нд Моринд тохиолдох “гутаг”, түүнийг арилгах тухай
-
2021 оны 3-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Д.БУЯНТОГТОХ: Саарал азарганы ми…
-
2021 оны 2-р сарын 26 -нд Сайн морины доторх олон зүйл махбодын сайн, муу ши…
-
2021 оны 2-р сарын 26 -нд “Морьтон” эмнэлгийн их эмч А.Наранбаатар: Нарны гэ…
-
2021 оны 2-р сарын 26 -нд ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-28: АЙМГИЙН АЛДАРТ УЯАЧ А.НЯМБА…
-
Даваа, 10:46 минут Тод манлай уяач Цэрэнгийн Хэнмэдэх: Би морьдоо ни…
-
Даваа, 10:18 минут Тод Манлай уяач А.Батсүхийн хурдан хонгор азар…
-
Лхагва, 12:46 минут Тайлбарлагч М.Оюунбаатар: Бусдын чин сэтгэлийн хүн…
-
Даваа, 11:01 минут Сумын Алдарт уяач Ц.Батбилэг: Улсын бүсэд гурав ай…
-
Даваа, 11:33 минут Мана-4, Норов-7, Сороол-4, Сороол-7 зэрэг эмийг ур…
-
Лхагва, 12:12 минут Монгол орныг даасан Очирваань бурхан
-
Даваа, 10:26 минут ТОД МАГНАЙ ПОДКАСТ-33: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Ц.ЖАМБАЛС…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна