Сумын Алдарт уяач О.ЭРДЭНЭБУЛГАН: 2019 ОН ГАРСААР ХОЁР ТҮРҮҮ, ТАВАН АЙРАГ ХҮРТЭЭД БАЙНА

Төв аймгийн, Зуунмод сумын  Зүүндэлгэр 4-р багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Оргодолын Эрдэнэбулган 1968 оны хавар Баянхонгор аймагт төржээ. Зэвсэг засварчин мэргэжилтэй тэрээр хүргэн ахыгаа дагаж морь уяхад суралцаж, 2019 онд сумын Алдарт уяач цол хүртжээ. Мөн түүний морь уях эрдмийг үнэлэн ММСУХ-ны 20 жилийн ойн медалиар шагнасан байна. 

-АХ-ын 98 жилийн ойн баяр наадам хаяанд иржээ.Уяа эвтэй, морь хурдан уу?

- Уяа эвтэй, морь хурдан сайхан байна. Өнөө жил азарга, их морь, хязаалан, шүдлэн дөрвөн насны морь уяж байна.

 -Хурдан хүлгүүдийнхээ удам, угшил амжилтын товчооныг танилцуулаач ?

-Хул азарга маань өнөө жил есөн настай.Алдарт Сувдан зээрд азарганы эзэн МУ-ын Манлай уяач Цэрэндэжид агсны адуу. Би дааганд нь авч байсан юм. Аймаг, бүсийн уралдаануудад хэд хэд айрагдсан миний итгэл хүлээлгэх хүлгүүдийн маань нэг. Харин хээр морь маань Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын адуу. Төв аймагт ирсэн хойно нь авсан болохоор эзнийх нь нэрийг мэдэхгүй байна. Хээр морь өнгөрсөн жил улсад 20 гаргаж давхиж, төвийн бүсийн уралдаанд наймласан. 2019 гараад Сүхбаатар аймгийн Аварга хүлэг шалгаруулах “Жавхлант шаргын хурд-2019” уралдаанд аман хүзүүдлээ. Бага наадмуудад бол нэлээд хэд түрүүлж, айрагдсаан.

-Хоёр үрээний хувьд...?

-Битүү үрээнүүд.Халзан хязаалан нь шинэ цагийн адуу байгаа юм. Би гурван жилийн өмнө Халхгол сумаас авчирч байсан юм.

-Алдартын морь уясан түүх хэзээнээс эхэлдэг вэ?

-Морь уяад 19 жил болчихож. Хүргэн ах Бат-Очирыгоо даган, түүнээс суралцан уяач болж байлаа. Ах маань надад адуу бэлэглэж, тэр нь Дорноговь аймгийн баяр наадамд түрүүлж байсан.

-Хэдэн онд вэ?

-2000 билүү 2001 онд. Тэр их урам өгсөн. Түүнээс хойш адуу малтай ойр байсан ч яг өөрийн нэртэй адуу уралдуулж эхэлсэн нь 2010 он. Өөрөө гардаж уяснаас хойш морьд маань урамтай сайхан хурдлан, 2019 онд буюу өнөө жил сумын Алдарт уяач цол хүртсэн. Цолоо мялааж Жавхлант шаргын хурдад их морь айрагдуулж, том бага наадмаас хоёр түрүү, хоёр аман хүзүү, гурван айраг хүртээд байна. Хамгийн сүүлд саарал шүдлэнгээ багахан наадамд аман хүзүүдүүллээ.

-Улс, бүсийн чанартай уралдаануудад оролцдогуу? Ямар амжилт үзүүлсэн бэ?

- 2017 оноос хойш улсын наадамд уралдаж байна. Анхны жилээ азарга, соёолон мордуулсан. Өнгөрсөн жил хээр морио  20-иодоор давхиулсан. Ер нь морьд маань гайгүй дээгүүр давхидаг юмаа.

 -Том довон дээр амжилттай уралддаг гэхээр адууны чанаржуугийн шинж биз. Алдартын адуу ямар удам, угшилтай вэ?

- Цэрэндэжид Манлайн адуунаас авсан гэдгээ дээр хэлсэн.  Мөн Сүхбаатар аймгийн Мөнххаан сумаас нэлээд тооны гүү авсан. Дээр нь том эгчийн маань хүү Цогбадрахын адуунаас ч нэлээд бий. Бид хоёр насны хувьд ойролцоо нэг гэрт тоглож өссөн улс. Тэдний адуу их чанаржуу. Дорноговийн наадмаас олон айраг, түрүү хүртэж байсан юм. Би тэднийхээс цөөнгүй адуу авсан. За тэгээд Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан, Төв аймгийн Эрдэнэсант зэрэг сумдын адуу байна. Би хурд хуваахыг дэмждэг учраас адууны холио солио нэлээд хийдэгюм. Тэр хэрээр адуу маань чанаржиж байгаа.

-Ингэхэд та чинь аль нутгийн хүн бэ? Танайханд морь уядаг улс олон байв уу?

-Манайхан Баянхонгор аймгийн Заг сумын улс. Би өөрөө 1968 онд Баянхонгор аймагт төрсөн. Таван настайдаа ахыгаа даган Дорноговь аймгийн Зүүнбаянд ирж, тэнд хүүхэд насаа өнгөрүүлсэн дээ. Уяач удмын тухайд хонгор нутгийн цөөн эмэгтэй уяачдын нэг Заг сумын харьяат аймгийн Алдарт уяач Оюун-Эрдэнэ болон түүний аав аймгийн Алдарт уяач Бадамсүрэн, хүргэн ах Дорноговь аймгийн Алдарт уяач Бат-Очир нарын уяачид бий.

-Та хэдий үеэс морь уясан юм бэ?

-Биугньцэргийнхүн. 2000 оноосхойшморьуяжбайна.

-Хонгор нутгийн хүү Ламын Гэгээний ойдоо очиж уралдах уу? Ер нь нутаг явж нааддаг уу?

-Өнөө жил Ламын Гэгээн Лувсанданзанжанцаны мэлмий гийсний 380 жилийн ой тохиож буй. Нутаг явж уралдах бодолтой байгаа. Эхлээд төрийнхөө наадамд уралдана даа.

-Хүлэг нь хурдан, хүүхэд нь цовоо сайхан наадаарай. Ярилцлагаа таны хамгийн сайхан наадмын дурсамжаар өндөрлөе.

-2017 онд Багануурт болсон “Хангарьд-2017” төвийн бүсийн уралдаанд хээр морь маань соёолондоо дан эрлийзүүдтэй уралдаж, наймд орсон. Хэдийгээр айрагт багтаагүй ч долоон эрлийз морьтой уралдан наймд орсон нь үнэхээр бахархалтай сайхан санагдсан. 

-Аргагүй хурдан буян юмаа. Амжилт хүсье. Сайхан наадаарай.

Д.Энхтуяа