Адууг хөнгөлсний дараах түгээмэл тохиолддог хүндрэлүүд


Манай орны олон сая малыг цаг хугацаанд нь хөнгөлөх ажлыг зөвхөн малын их эмч нарын хүчээр хийх бололцоогүй учраас малын бага эмч, мал аж ахуйн мэргэжилтэн зарим гарын дүйтэй гэгддэг малчид хийж гүйцэтгэж ирсэн билээ.
Хэдийгээр малыг хөнгөлөх арга барил нь энгийн аюул багатай ч бэлэг эрхтний бүтэц, зохион байгуулалт, ажилбарын зарчмыг сайн мэддэг хүн хийхгүй бол хөнгөлсний дараа олон хүндрэлүүд гардаг нь практик дээр харагдаж байна. Судалгаанаас харахад төмсөг болон хуухагны бүтэц үйл ажиллагааны тухай ойлголт муутай хүн хөнгөлснөөс болоод 14 төрлийн хүндрэл үүсч зарим адуу харамсалтайгаар үрэгдэж байна.

Адууг хөнгөлөхөд хориглох заалт:
Ямар нэг өвчнөөр өвчилж эдгэрээд удаагүй сул дорой биетэй
• Эцэнхий туранхай адууг,
• Төмсөгний ойролцоо идээт үхжлийн голомт байсан тохиолдолд хөнгөлж болохгүй.
Адуу хөнгөлөхөд баримтлах зарчим: Хэсэг газрын халдвараас сэргийлж хууханагыг савандаж угаах, 70% спирт түрхэх, 10%-ийн иодын уусмалаар халдваргүйжүүлж ариутгах зайлшгүй шаардлагатай.
Практикт тохиолдож байгаа хөнгөлгөөний дараах хүндрэлийг эрт ба хожуу мэдэгдсэн гэж хоёр хувааж үздэг.
Эрт хүндрэл
Үрэвслийн хаван үүсэхээс өмнө дөнгөж хөнгөлсөн тэр даруй гарч байгаа хүндрэлийг хамааруулна. Тухайлбал: Цус гоожих, нарийн гэдэс, сэмж, давсаг, хөвчирхийний тайранхай, ерөнхий сав бүрхүүл урваж гарах зэрэг орно.

Хожуу хүндрэл
• Хөнгөлснөөс хойш үүсч байгаа ерөнхий сав бүрхүүл үрэвсэх (Vaginalitis), хөвчирхий үрэвсэх (Funiculitis), буглаа (Abscess), нэвчээс (Phlegmoni) үүсэх, үрэвслийн хаван буюу соёнготох (Oedema post castrationem), хэвлийн гялтан үрэвсэх (Peritonit), үжих (Sepsis), зогсоо өвчин тусах зэрэг олон хүндрэл хамаарна.
Эрт хүндрэлүүд
• Цус гоожих (Haematorrhoea) - Хуухнагны хананы хураагуур, тараагуур, үр дамжуулагч ба хөвчирхийний хураагуур, тараагуур судаснаас цус гоождог. Хамгийн аюултай нь хөвчирхийний хураагуур, тараагуур судаснаас цус гоожих юм.
Шалтгаан
• Хөвчирхийг дутуу хавчсан, утсаар сул муу боосон, цус муу бүлэгнэсэн, хөгшин азарганы судас хатуурсан, боодол буруу тавьсан, хуухнагны арьс хатуурсан, хураагуур судас бүдүүрч өргөссөн, хөнгөлгөөний дараах арчилгаа, маллагаа зэргээс болно.

Эмнэл зүйн шинж тэмдэг
• Цус гоожихыг анхдагч ба хоёрдогч гэж хуваана. Анхдагч нь хөнгөлгөөний үед буюу түүнээс хойш хэдэн цагийн дараа цус гоожихыг хэлнэ. Хоёрдогч нь хөнгөлснөөс хойш хэдэн өдрийн дараа цус алдахыг хэлнэ. Цус гадагшаа болон дотогшоо гоожих гэж ялгаж үзнэ. Хөвчирхийний судаснаас цус дуслаар, бага зэрэг олгодох, хүчтэй олгодож гоожих хэлбэрээр гоожно. Адуу зогсож байхад хүчтэй гоожиж, хэвтэж байхад багасна. Ийм үед адуу хэвтсэн газарт цус тунасан байхаас гадна гуя, шаант чөмөг, туурайны дотор талыг дагаж цус гоожсон нь илт харагдана.
Эмчилгээ
Малыг тайван байлгаж, хүйтэн ус өгч сайн тэжээнэ. Их цус алдсан үед физиологийн уусмал, полиглюкин, гемодез, поливинол зэрэг цус орлох шингэнийг хураагуур судсаар 1 кг амьдын жинд 10-20 мл-ээр бодож 3-4 литрийг тарина.
Халдвараас сэргийлэх зорилгоор Норациллин Ла, Пенбех, Пен-стреп аль нэгийн сонгож 48-74 цагийн зайтай булчингийн гүнд 25 кг амьдын жинд 1 мл-ийг, тарьж хэрэглэнэ.
Аль судаснаас цус гоожиж байгаа болохыг тогтоож дараах арга хэмжээг авна.
• Шархыг цэвэрлэх
• Фурациллин, тамедины уусмал, марганцын аль нэг уусмалаар угаах
• Ерөнхий сав бүрхүүл, хөвчирхийг үзэх
• Судсыг хавчих, боодол тавих
• Хэвлийн дотуур цус алдсан үед цус тогтоох бэлдмэл хэрэглэнэ.
Судсаар CaCl-ийн 10%-ийн уусмал 150 мл-ийг хийж, дотуур викасоль өдөрт 2-3 удаа 0,1-0,3-аар, өгнө. Викасоль нь элгэнд протромбин үүсгэж шархны эдгэрэлтийг түргэсгэх нөлөө үзүүлнэ.
• Аламицин аэрозол (140 гр аэрозол, 5гр окситетрациклин гидрохлорид агуулна.) хэрэглэхийн өмнө сайн сэгсэрч, цөөн хэдэн секундын турш хуухнагны шархыг бүрэн бүрхтэл цацна.

Хөнгөлөлтийн дараах үрэвслийн хаван буюу соёнготох (Oedema post castrationem):
Соёнготох нь адуунд олонтаа тохиолддог хүндрэлийн нэг бөгөөд зарим үед амь насанд нь аюултай.. Соёнготох гэдэг нь үндсэндээ засааны шарханд агааргүйтэн, агаартан, ялзруулагч нян орсноос үүсч байгаа халдвар юм. Энэ халдвар нь хөвчирхий, ерөнхий бүрхүүлийн үрэвсэл буюу перитонитийн хэлбэрээр илэрч болно.
Шалтгаан
• Адууг хөнгөлөх явцад ариун цэврийн шаардлагыг хангалтгүй биелүүлснээс засааны шарханд халдвар орох, тоос, шороо, бууц, үс, хялгас орох, хөнгөлсний дараа бууцтай газар байлгах, усаар туучуулах, шавхайн дээр хэвтүүлэх, шарханд цус хуралдаж бүлэгнэх, хуухнагыг бага хагалж, түүгээр төмсөгийг хүчээр шахаж гаргах, төмсөг, хуухнагын давхрагыг хэт хөндийрүүлэх зэрэг шалтгаан голчлон нөлөөлнө. Дээрх шалтгаануудаас гадна элдэв шарх, буглаа, нэвчээстэй малыг хөнгөлөх, элдэв сэдээлтэнд хэт мэдрэмтгий болсон адууг хөнгөлөх, эрдэс, витамин дутагдах зэрэг хүчин зүйл соёнготоход нөлөөлж болно.
Шинж тэмдэг
• Адууг хөнгөлсний дараа засааны шарх бага зэрэг хавдана. Энэ нь хэвийн хэмжээнээс хэтэрч хуухнаг 1,5-2 дахин томорч халуурвал шарханд халдвар орж үгжэрсний шинж тэмдэг болдог. Хүнд хэлбэрээр соёнготсон үед засааны шархны хавдар нь хэвлийн хана, тээрхий, гуяны дотор талыг дагаж тархах ба адуу 40 градус хүртэл халуурч, ус тэжээлээс ãарах, номой дорой болох, амьсгалын тоо, судасны цохилт олшрох зэрэг тодорхой шинж тэмдэг илрэхээс гадна цусыг шинжилж үзвэл цагаан цогцсын тоо ихэссэн байна. Шархнаас эхлээд шингэн, ширхгэнцэртэй холилдсон шүүдэс гарч тэр нь цаашдаа өтгөрч булингартай болно. Шархны амсар хоорондоо барилдаж наалдахаас гадна цавины хэсэгт буглаа үүсч заримдаа перитонитийн шинж тэмдэг илэрнэ.
Эмчилгээ
• Ерөнхий ба хэсэг газрын, шинж тэмдгийн, эмгэг жамын эмчилгээг хослон хийнэ. Энэ нь тухайн адууны тарга хүчээс шалтгаалж харилцан адилгүй байна
• Антибиотикийн эмчилгээ хийхэд адуунд илүү үр дүнтэй. Удаашруулсан үйлчилгээтэй Норациллин Ла, Пенбех, Пен-стрепийн аль нэгийг сонгож 48-74 цагийн зайтай булчингийн гүнд 25 кг амьдын жинд 1 мл-ийг тооцож тарина.
• Судсаар физиологийн уусмал, глюкоз витамин “С”-тэй, кальци хлоридын 10%-ийн уусмал зэргийг тарина.
• Тухайн адууны тарга хүчээс шалтгаалж харилцан адилгүй эмчилгээний аргагууд байдаг учир малын эмчид хандах нь зөв.
• Хэсэг газрын эмчилгээнд: Засааны шархыг фурациллины (1:5000) буюу марганцын (1:1000) уусмалаар мөн тамедины уусмалаар угаана. Шархыг нээж наалдацыг салган авч, шингэнийг гоожуулна.
• Халуун буурсны дараа бага зэрэг явуулж, дулааны эмчилгээ хийнэ. Эхлээд 10 минут явуулаад, цаашдаа 30-40 минут хүртэл явуулж хөдөлгөөнтэй байлгах хэрэгтэй.

Малын их эмч Ө.Нурбол
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
50 минутын өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
1 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
2 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10 соёолонгууд
-
3 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
4 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
5 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
6 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
21 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
21 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
23 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
23 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дунд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойн сонгомол дээд насанд…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд О.Баасанцэрэнгийн хү…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдаанд Э.Бат-…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ц.Амарсанаагийн хонг…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын хүрэн…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2024 оны 7-р сарын 27 -нд "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 26 -нд Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
Өчигдөр, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
3 цагийн өмнө З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Өчигдөр, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
21 цагийн өмнө Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
21 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Өчигдөр, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
23 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Өчигдөр, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Өчигдөр, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
6 цагийн өмнө 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
23 цагийн өмнө 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
4 цагийн өмнө МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
5 цагийн өмнө Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
22 цагийн өмнө Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
1 цагийн өмнө Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
50 минутын өмнө Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
2 цагийн өмнө АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10 соёолонгууд
197.210.76.43
Энэ нь олон нийтийн эрүүл мэндийн талаар урьдчилан мэдээлэх явдал юм Эмнэлэг нь ноцтой бөгөөд бөөрний хандивлагчдын эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг яаралтай эрэлхийлж байгаа бөгөөд энэ нь 100 тэрбум долларыг 780,000 ам.доллараар бөөрөөр нь зарж байна. Хэрэв хэн нэг нь бөөрний хандив өгөх хүсэлтэй байгаа бол DR.PRADHAN.UROLOGIST .LT.COL@GMAIL.COM хаягаар хандана уу. Та манай хамтран ажиллах вэбсайтыг www.drpradhanurologi st.com сайтаас үзэж болно.
Reply