Сумын Алдарт уяач Н.БАЯРАА: Цэргээс халагдаж ирээд л аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн


1979 онд цэргээс ирээд аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн. Эхэндээ ч морины ажилд тусалдаг л нэгэн явлаа. Тэгээд 1980 хэдэн оноос өөрийн хүрэн азаргаа бие дааж уясан” гэж ярих энэ эрхэм бол Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Өлзийт I багийн харьяат, сумын Алдарт уяач Ням-Осорын Баяраа юм. Түүний аав Р.Ням-Осор агсан мөн л хурдан хүлгийн дэл сүүл шуусан уяач явсан бөгөөд өдгөө үйл хэргийг нь залгамжлан хөвгүүд хийгээд ач нар нь “Морь уях төрийн хэрэгт” шимтэн явна.
-Таны аав Ням-Осор морь уядаг байв уу?
- Миний аав Ринченгийн Ням-Осор 1927,1928 оны үед Бөөрийн төвд төрсөн гэдэг юм. 1989 онд, 62,63-тай ойчсон, хөөрхий. Залуу цагтаа нэгдлийн адуу хэсэг малласан. Бас хэдэн жил бригадын тоо бүртгэгч явсан бол эм хонь өмч хувьчлал болтол малласан. Тэр хугацаандаа хэд хэдэн жил тарга хүчний аварга болж байлаа. Энэ их ажлынхаа хажуугаар бас морь уяна. Анх хүрэн азарга уядаг байсан. Чанга Рэнцэнгийн хүрэнгийн угшилтай. Харин эхийг нь мэдэхгүй юм. Хүрэн азаргыг дааганд нь манай бүрлээч ахын хадам хөгшин өгсөн юм билээ.
-Хүрэн азарга нь даага иржээ. Уяж эхэлсэн нь хэзээнээс юм бол?
-Он өнжөөгүй уясан. Хүрэн азарга гурав түрүүлж зургаа айрагдсан. Тэгээд есөн медальтай хойшоо ээжийн ах Мичиджамбаад өгсөн.
-Хэд хэдэн онд түрүүлсэн юм бэ?
-Тэрийг нь сайн мэдэхгүй юм байна. Нагац ахад очоод Асгат сумын наадамд лав нэг айрагдсан. Тэгээд хөл нь муудаад уяагүй.
-Хүрэн азарганы төлүүд нь яаж давхисан бэ?
-Хүрэн гүүний төл хээр, улаан гүүний хүрэн хоёр даага орж байсан. Хээр нь түрүүлж, хүрэн нь нэг айрагдсан юм даг. Гэвч томроод уясан ч айхтар давхиагүй.
-Аавын тань нэртэй өөр ямар хурдан хүлгүүд байв?
-Хүрэн азарганаас гадна хонгор азарга, улаан морьтой байлаа. Энэ улаан морийг Дуламрагчаа гэж хүний хүү Ооёогоос авч байсан юм. Битүү бүдүүн морь аавд ирж, гурав орсон. Өөрөөр хэлбэл нэг түрүүлж, хоёр айрагдаад, дөрөв дэх дээр нь Чойжоод зарагдсан байх аа. Түүнд очоод нэг ороод, дараа нь хүү нь унаж чоно хөөгөөд газрын уруу давхиад хөлгүй болгосон гэж дуулдсан.
-Улаан морийг ямар ханшаар авах уу?
- Солиогоор л авсан. Хоёр бүдүүн мориор л авсан бил үү дээ. Дараа нь Чойжоод 200,300 төгрөгөөр өгсөн ч юм уу. Сайн мэдэхгүй юм байна. Харин хонгор азаргыг нь Сүхбаатар сумаас гаралтай Бямбаа гэж хүн аавд авч өгсөн. Бага насандаа ороогүй, бүдүүн азарга авчирч өгсөн. Тэгээд аав нэг түрүүлгэж, хоёр айрагдуулсан.
-Хонгор азарганы нь төлүүд яаж давхисан бэ?
-Хонгор азарганы төлөөс дээгүүр давхисан адуу байхгүй ээ.
-Та айлын хэд дэх хүүхэд юм бэ?
- Гурав дахь. Дороо нэг дүүтэй.
-Танайханд уяач олон байна уу?
- Манай том ах Гомбосүрэн л морь уядаг байлаа. Одоо хүү Бат-Эрдэнэ нь залгамжлан уяж байна. Бас манай хоёр хүү морь уяна.

-Та хэдий үеэс морь уяж байна вэ?
- Би 1979 онд цэргээс ирээд аав, ахтайгаа морь уяж эхэлсэн. Эхэндээ ч морины ажилд тусалдаг л нэгэн явлаа. Тэгээд 1980 хэдэн оноос өөрийн хүрэн азаргаа бие дааж уясан. Энэ чинь Бор-Ухнай гэж хүний хээр азарганы төл байгаа юм. Гэхдээ хүрэн азарга айрагдаж байгаагүй. Сумын наадамд 10, 20 хэдээр л давхисан. Ер нь сүүлийн жилүүдэд л айраг түрүүтэй наадаж байна. Тухайлбал, Даатгал хээрийн төлийн төл Ембүү хар азарга байна. Ням гуайн адууны төл. Ням гэж хүнээс манай хүүхэд даага авч байсан юм.
-Даатгал хээрээс энд төл үлдсэн юм уу?
-Ням гэж хүнд байдаг. Бас Нэргүйбаатарын хүргэнд төл байдаг л гэж ярьдаг юм.
-Тэгвэл Ембүү азарга ямар амжилт гаргаж байлаа?
-Ембүү азарга овооны бага наадамд хоёр айрагдсан. Хязаалан үрээ Сүхбаатарын Баянцагаан уулын тахилгад хоёр айрагдсан. Харин 2017 онд сумын 90 жилээр аман хүзүүдэж, энэ жил түрүүллээ. Одоо наймтай азарга байна даа.
-Өөр ямар адуу байна?
-Манай хүрэн азарганы төл халзан бий. Хязаалан сумын уяачдын холбооноос зохион байгуулсан -Дашдондог агсаны нэрэмжит уралдаанд гурвалсан. Тэрнээс хойш айрагдаагүй дандаа л 15,16-аар давхих шив дээ.
Бидний яриа энд хүрээд өндөрлөж байна. Ярилцсанд баярлалаа.
"Тод магнай" сэтгүүлийн тусгай дугаараас...
1 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Өчигдөр, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Өчигдөр, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Өчигдөр, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Өчигдөр, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Өчигдөр, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Өчигдөр, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Өчигдөр, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Өчигдөр, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Өчигдөр, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Өчигдөр, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Өчигдөр, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Өчигдөр, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Өчигдөр, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Өчигдөр, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Өчигдөр, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Өчигдөр, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Өчигдөр, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Өчигдөр, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
45.117.35.148
Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын Авжаа буган гэж алдарт гүүний талаар
Reply