Алдарт уяачийн ажнай хул
Булган нутгаар овоглосон дараагийн улсын цолтон бол МУ-ын Алдарт уяач Зуунчулуун юм. Багын малд нүдтэй ялангуяа адуунд дуртай байсан тэрээр халиун азаргаа уяж уяач болох гараагаа эхэлсэн хэмээдэг. Бас ч болоогүй моринд хорхойсон нойроо хагаслах хүүгийн уясан азарга урмыг нь сэргээн тэрүүхэн хавьдаа түрүүлж айрагдах нь бахдалтай.
Адуун хийморьтой эрийн хүслийг гүйцээн МУ-ын Алдарт уяач цолонд хүргэсэн цуут хул морь эзэндээ ирсэн нь бас ч түүхтэй.
Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын уугуул Нямаажав уургын буурал морио таван даагаар наймаалсны нэг нь алдарт хул морь байсан юм. Хул морь их цэмцгэр адуу, чулуун дээр гишгэхгүй, булингартай ус уухгүй цэвэрч нямбай яг л хүн шиг. Уяа нь ороод ирэхээрээ ааш орж булгидаг, эзнийхээ дууг танидаг, уяа хөнгөнтэй, гурваас илүү хөлстэй уралддаггүй. Адуундаа байхдаа ч нэг л хэвийн , таргалдаггүй их гоёмсог золбоотой адуу байсан гэдэг. Харин нэг онцлог нь наадмын урд оройны хоолыг тааруулах. Барагтай идэж өгөхгүй байдаг учир орой зургаад тавиад өглөө морь гарахад барьдаг байсан аж.
Жаргалант цустай хул үрээ хязаалан, соёолондоо сумынхаа наадамд тун ч түвэггүй түрүүлж дархан хурднаа баталсан тул Зуунчулуун уяач нас нийлэх үед 9000 төгрөгөөр худалдан авч байсан гэдэг. Энэ цагаас хойш хул морь Зуунчулууныг Алдарт уяач болгох их аянд зүтгэж улс, хот, аймаг, сум, жалга, судаг, айл, саахалт, гол горхины гээд уралдсан болгондоо түрүүлж, айрагдсан юм. Тэдгээрийн нэг нь 1986 онд Эрдэнэт хотод болсон залуучуудын фестиваль. Тэр наадамд хул морь түрүүлж, дараа жил нь улсын наадамд ирж уралдан Айдсын даваа хүртэл хөтөлж байгаад наймалж байсан юм. Ийнхүү олон жил тогтмол амжилттай наадсан хул морь 1995 онд 19 настайдаа өөрөө өөрийгөө сойн уралдахаар ирж наадамчин олныг уйлуулж байсан гэдэг. Тэр бол Бүрэгхангай сумын сургуулийн 70 жилийн ой байсан бөгөөд тэр наадамд Зуунчулууны хоёр хул азарга дараагаараа ирж, эзэн нь баяр хөөр дүүрэн байж. Их нас гарах гээд бүртгүүлж байтал уяагүй байсан хул морь нь адуунаасаа давхиад ирчихсэн наадамчид дунд сул явж байх нь тэр. Шандаст хүлгээ харсан эзнийх нь самсаа шархирч хадаг зүүн сэтэрлэж, зодог тайлуулсан гэдэг.
Булган нутгийн нэрийг дуурсгасан хул морь
Зул эргэх морьдын луу унасан мэт их тоосноос
Зугатаж гардаг , зугатаж ирдэг
Зуунчулууны амны хишигт мандал хүлэг
Зураадл өнгөрөх ажнай , хул зэв
Дээд буйланд нь хөхөлбий хүрэн мэнгэ ургаж хоноод
Дэргэд мөрт зэрэглээтэн харагдах уудам хул морин
Амгай химлэн сайхан аалиар ангалзаж
Алтан туураараа цүг цүг гишгэн , зуузайгаа тэнийтэл эвшээнэм
Бүрэгхангайнхаа бүрэг хөх уулсыг
Будан дотроос ч болов олж таниад
Бүргэдийн жигүүр шиг эрээлэх хавирга мөөрөг
Хаалга мэт салтаа юугаараа нүдний гал асаанам
Өвс ногоо унхиалан ганц нэг хазалснаа
Өөрийгөө чагнаж, гэдсээ хуугихад сэрвэлзээд
Сарт магнайнхаа нар зөв эргүүлгэнд
Сайхан наадмын од нууж , шувуу мэт дэрвэлзнэм
Цуутай тахийн туур хатаах
Цуурайт их морьдын шаштирт алтан тоостой
Зуунчулууны дуун мэт хүлэг
Зуу бишээ , ганцхан хул морин хэмээн дуу шүлэгнээ мөнхөрч моринд дуртай монгол зон олны зүрх сэтгэлд хурдалсаар байна. Энэхүү гайхамшигт хурдан хүлэг хандгай толгойтой, бугын чац мэт мөчтэй, урд хөл шаасан гадас шиг шулуун, салтаа их, тайган борвитой, дал мөр ташуу урт, умдаг бага, арьс нимгэн элбэг, гурван овоо тэгш, хүзүү урт, сүврэгдэс матаас ихтэй уужуу сүвээний адгийн хавирга ташаан толгой хоёрын хоорондын зай бага, чихний үзүүр хурц нимгэн, нүд их, хөмсөг гурвалжин, хондлой урт налуу, бүдэрхий товгор гэх мэт хурдан хүлгийн шинж бүрдсэн байсан хэмээдэг юм.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Лхагва, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Лхагва, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна