Тэргүүлэх зэргийн малын эмч Ж.Баяраа: Шингэний дутагдал ихтэй бол хоёр венийн судсаар 25 хүртэл литр шингэн хийж болно
-Хурдан морь их эмзэг амьтан. Тэр утгаараа таны ажил нэлээд хариуцлага өндөртэйд тооцогдох байх?
-Тэгэлгүй яахав. Олон арван сая төгрөгөөр авсан хүний үнэтэй цэнэтэй малтай харьцаж байгаа юм чинь хариуцлагатай байхгүй бол болохгүй шүү дээ. Тэгээд ч хурдан хурц адуу гэдэг нэг хүний өмч гэхээсээ нийтийн өмч болчихдог. Тэр утгаараа түмний өмнө хариуцлага хүлээнэ гэсэн үг шүү дээ. Ах нь хөдөө аж ахуйн дээд сургуулийг 1979 онд төгсөөд түүнээс хойш 45 жил мал эмнэлгийн байгууллагад ажиллаж байна. Хурдан морины эмчилгээ үйлчилгээнд 1980 оны 7 сарын 11-нээс эхлэн ажиллаж байгаа. Хурдан морины дуудлагын эмчээр тасралтгүй 33 жил зүтгэжээ. Одоо тэтгэвэртээ гараад “Говийн дөрвөн бэрх” нэртэй мал эмнэлэг байгуулаад ажиллаж байна.
-30 гаруй жил ажиллахад хурдан моринд түлхүү тохиолддог ямар ямар хүндрэлүүд байдаг юм бэ?
-Хөлний гэмтэл л давамгайлах хандлагатай байдаг даа. Монголчууд чинь эрт дээр цагаасаа хурдан хүлгээ эмчилсээр ирсэн өөрийн гэсэн арга барилтай ард түмэн. Тэр утгаараа ардын уламжлалт эмчилгээний аргууд нэлээдгүй бий. Мөн европ зүгийн эмчилгээ бас байна. Ихэвчлэн хүмүүс өөрсдөө эмнэж чадахаа байсан үедээ л эмчид ханддаг. Сүүлийн жилүүдэд морины эмчилгээ, тэр дундаа хурдан морины эмчилгээний талаар ихээхэн дэвшилтүүд гарч байна. Би хоёр ч удаагийн малын эмч нарын нарийн мэргэшүүлэх сургалтанд хамрагдсан. Өмнөговийн адуунуудын эрүүл мэндийн асуудлыг хариуцдаг учраас хөгширсөн гэлгүй өөрийгөө боловсруулж байхыг хичээдэг. Хамгийн анх 2003 онд Америкаас малын эмч нар ирж, сургалт семинар зохион байгуулсан.Тэнд сурч мэдсэнээ орон нутагтаа ирээд мэргэжил нэгтнүүддээ зааж сургасан. Хурдан морио хэдэн мянган жил уралдуулаад ирсэн монголчууд бид арван жилийн өмнө гэхэд л шингэн хийж мэддэггүй байлаа шүү дээ. Дээхэн үедээ уралдаан цөөхөн жилдээ ганц уралддаг байхад шингэн хийхгүй болоод л байдаг байсан байх. Уралдаан олширч хурдан морь байнгын ачаалалтай болсон үеэс эхлээд гарцаагүй шингэн хийх хэрэгтэй болсон.
-Тэр Америк эмч нар дусал хэрхэн хийх талаар зааж сургасан уу?
-Тэгсэн. Хөдөөгийн сумдаар хүртэл явж хичээл заасан. Тэрнээс хойш манайхан чинь мориндоо шингэн хийдэг болсон шүү дээ. Манайхны зан юм даа. Шингэн хийх ёстой гэж сонсчихоод нэг хэсэг бараг толгойтой бүхэн хийлгэсэн. Би чинь 7 сарын 9-нээс эхлээд 12-ныг дуустал амсхийх ч завгүй дусал залгадаг байлаа шүү дээ. /инээв/ Одоо бол ихэнх нь өөрсдөө шингэнээ тарьчихдаг болсон. Яалт ч үгүй мэргэжлийн эмчийн тусламж хэрэгтэй нарийн судасны тариаг дуудлагаар очиж хийж байна.
-Нэг адуунд нэг удаадаа дунджаар хэдэн литр шингэн хийх ёстой байдаг юм бэ? Уяачид, малчид энэ талын мэдлэггүйгээсээ болоод нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов гээч болгочихоод байдаг?
-Шингэний дутагдал ихтэй бол хоёр венийн судсаар 25 хүртэл литр шингэн хийж болно. Шингэн алдалт гайгүй бол дунджаар 5-6 литр орчим шингэн нэг удаадаа хийхэд болно доо. Энэ дашрамд уяачиддаа хандаж хэлэхэд ямар үйлчилгээтэйг мэдэхгүй, хаана үйлдвэрлэсэн нь тодорхойгүй эм тарилга авчраад эмчийн зөвлөгөөгүй хурдан адуундаа өгчихдөг.Түүнээс болоод хурдан адуунд янз бүрийн эмгэг үүсчихдэг. Ёстой нөгөө өөрийн чинь хэлснээр нуухыг нь авах гээд нүдийг сохолчихно гээч болж байна. Тиймээс хурдан адуундаа аливаа эм бэлдмэл хэрэглэхдээ заавал эмчээс зөвлөгөө авч байх хэрэгтэй. Сүүлийн үед гадны улс орнуудаас элдэв төрлийн эм бэлдмэл олноор орж ирж байна л даа. Тэр болгоныг адуун дээрээ туршаад байх хэрэггүй. Би сүүлийн үед гарч байгаа эм бэлдмэлүүдийг ямар хэмжээтэйгээр хэрхэн ашиглах тухай зааварчилгаа гаргачихдаг. Тэр нь малчид уяачдад ихээхэн нэмэр болдог байх.
-30 гаруй морины комиссын эмчээр ажилласан гэсэн. Хамгийн томоохон нь ямар наадам байсан бэ?
-Өмнөговь аймагт зохиогдсон бүсийн наадмууд байна. “Говьшанхын хурд-4” уралдааны үеэр хурдан морины зурхайч эмчээр ажилласан. Морин уралдааны үеэр би мал шүдлэх, эмчилгээ үйлчилгээ хийх, нас сүүдэр тодорхойлох гээд мал эмнэлгийн бүхий л төрлийн үйлчилгээг үзүүлэх ёстой.
-Адууг эрлийз монголоор нь ялгадаг болсноос үүдээд шүдлэгээ ялгаан дээр ямар нэг маргаан гарч байна уу?
-Манай энд харьцангуй гайгүй дээ. Тэгээд ч бид нар тэр адууных нь түүхийг мэдэх учраас тэгтлээ маргааг үүсээд байдаггүй. Монгол адуу гэдэг чинь харваас ялгарна шүү дээ. Сэрвээ нь намхан байсан ч дэл сүүл, шилбэ гээд олон шинжээрээ мэдэгдэнэ. Яахав сүүлийн жилүүдэд нэмэлт тэжээл, эм бэлмдэл ихээр хэрэглэдэг болсонтой холбоотойгоор зарим нэг адууны шүд түрүүлж гараад түүнээсээ болоод үл ойлголцол үүсдэг байж болох ч манай аймгийн тухайд одоогоор тийм асуудал гараагүй ээ.
Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсан танд баярлалаа. Ажилд тань амжилт хүсье.
А.Тэлмэн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна