Шанхын хурд хулантай холбоотой юу
Одоогоос гурван жилийн өмнө Өмнөговь аймагт Говь-Шанхын хурдыг тодруулах говийн бүсийн аймгуудын хурдан морины уралдаан зарлагдаж, их гантай байсан ч 1999-08-20 -нд уг уралдааныг Цогтцэций суманд зохион байгуулахад Төв, Сэлэнгэ, Дундговийн тэжээлтэй морьдыг ачиж ирээд гол гол насны түрүүг аваад буцсан юм.
АзаргандТөв аймгийн Баянцагаан сумын Жамбалсүрэнгийн хүрэн, их насанд Дундговийн Эрдэнэдалайн Гомбо-Очирын саарал, соёолонд Улаанбаатар Налайх дүүргийн Сундуйжавын зээрд тус тус түрүүлж, бүсээс Өмнөговь аймаг 10 айраг,
Улаанбаатар дагуул хоттойгоо 4 түрүү 7 айраг, Төв 1 түрүү 3 айраг, Дундговь 1 түрр 3 айраг, Дорноговь 2 айраг авч байлаа.
Говийн бүсийн уралдаанд гангийн хүндрэлээс болоод ч тэрүү үндсэн зорилтдоо хүрээгүй бололтой. Гэвч Шанхын хурдыг тодруулан судлах зорилготой “Монгол адуу” нийгэмлэгийн судалгааны төвийн захирал доктор профессор Г. Цэвэгмид тэргүүтэй хэсэг эрдэмтэд Говь-Шанхын хурд төсөл боловсруулаад ажиллаж байгаа нь нэн сайшаалтай хэрэг юм.
Тэд судалгаандаа энэ угшил адуу Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын Шанхын хэц, Ширээ шавагтай, Цогт овоо, Манлай, Ханхонгор, Баян-Овоо, Булган сумдад Төв, Дундговийн өмнө талын захын сумдад тархсан хийгээд ер нь уг адууг тал бүрээс нь судлахыг зорилгоо болгожээ.
Тэр мөн Шанхын хурд хулантай холбоотой эсэхийг судлаж байгаа нь их сонирхолтой байна.
1949 онд Өмнөговь аймгийн Манлай сумын их уяач Ц. Занданбал агсан Жаргалантын морин заводоос До нэртэй эр унага, авчирч үржүүлсэн баримт олсон нь монголчууд адууны цусыг сайжруулахад ямагт анхаарч газрын хол, ойрт саатаж байгаагүйг харуулж байна.
Өмнөговьчууд нутаг залгаа Өвөрмонголоос 1976 онд араб үүлдрийн бор азарга авчирч байсан төдийгүй, Төв аймгийн Сэргэлэн сумын их уяач Донойн Сундуй болон Баянжаргалангийн Алдарт уяач Данзаннямын хүрэн азарганы үр төлийг авчраад сүрэг сайжруулж байсан нь тогтоогджээ. Бас нэг сонирхолтой баримт олдсон нь Германы бизнес эрхлэгчдээс Монгол улсын Ерөнхий сайд Амарт бичсэн захидалдаа Хятадын Шанхай хотын морин тойруулгад Шанхын хурдуудаас худалдан авч уралдуулахыг хүссэн хүсэлт байлаа. Энэ нь зөвхөн нутгийн ойрыг бодсон бус уг адууны хурд, хүчийг үнэлсэн хэрэг биз.
Сэцэн хан аймгийн Ахай гүний буюу Дархан уулын хошууны их уяач Онон мөр Хаван, Өмнөговийн Цэцэн Хайрханд, Ширээ шавагтайд ирж бүтэн жил нутаглаад буцсан нь зүгээр нэг говийг сонирхоод буцсан нь юу л бол ... Шанх адууг сонирхон судалж, арилжаа солилцоо хийж байсны өөр нэг хэлбэр бус уу.
Судлаачид мөн Хэнтийн Галшар удмын хурдаар нутгийн адууг сэлбэж цус холдуулах ажил бүр дээр үед байсан тухай судалж байна.
Алдар цуутай их хурд Монголын уудам нутагт газар сайгүй түгэн тархсаар л байна.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Даваа, 11:59 минут Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна