Аймгийн Алдарт уяач С.Хуяг: Зоотехникчийн нормын хүрэн морийг уяж анхны айргаа авч байлаа


Хэнтий аймгийн Хэрлэн сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Санжийн Хуяг гуайн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна. Тэрээр 1941 онд Ховд аймгийн Дуут сумын Хар хад хэмээх газар төржээ.
-Хуяг уяачийн намтрын товчооноос яриагаа эхлэх үү?
-Би чинь Ховд аймгийн Дуут сумын хүн байгаа юм. Багадаа хотод бас хэдэн жил амьдарч байлаа. Тэгээд 13-тай байхад аав минь бурхан болж, ээжийн дүү Бэгз ахындаа амьдрах болсон. Айлын том учраас ажил хийж ар гэртээ туслах гээд сургуульд үргэлжлүүлэн суралцаагүй л дээ. Түүнээс хойш янз бүрийн ажил хийж явлаа. Үүнээс 1967, 68 оноос 25-тай хөдөө мал дээр гарч, Дорнодын Эрээн цав руу мал туудаг байлаа. Ингэж хэдэн жил мал тууж байгаад, дараа нь сангийн аж ахуйгаасаа тугалтай үхэр авч малчин болсон юм. Энэ хугацаанд 1982 онд сумын сайн малчин боллоо. Бараг 1990 он гартал үхэр малласан байх шүү. Удсан ч үгүй мал хувьчлал болж 10 хонь, нэг тугалтай үхэр, уналганы морьтой хувийн өмчтөн болж байлаа. Товчхондоо иймэрхүү л намтартай хүн дээ, би.
-Тэгвэл хэдий үеэс уяа сойлго тааруулах болсон юм бэ?
-Эрт эхэлсээн. 1960-аад он гэхэд морь уядаг байлаа. Сангийн аж ахуйд байхад Лувсандолгор гэдэг зоотехникчийн нормын нэг сайхан хүрэн морь байсан юм. Өнөөх нь хөөрхий тураалдаа орчихож. Тэгэхээр нь тэжээл өгч, тэр жил Өндөрхааны олон сум нийлсэн нэг том наадам болоход гуравлуулах нь тэр. Миний анхны айраг гэх үү дээ. Түүнээс хойш л өдийг хүртэл морины сүүл боож явна. Гэхдээ тэр уралдаанаас хойш надад дахин олдоогүй ээ. Зоотехникч морио унана гээд аваад явчихсан. Уг нь дараа зун нь дахиад уячих юмсан гэсэн битүүхэн бодож байсан юм.
-Дараа нь ямар хурдан хүлгүүд уяж хурдлуулж байв?
-Мөрөн сумын Дугарсүрэн гэдэг хүнээс нас ахисан нэг хээр морь худалдаж авч байлаа. Тэр ч дандаа арваас хорийн дотор л давхидаг байсан. Нэг удаа Галшар уруу адуу малын эрэлд явж байгаад нэгдэл адуунаас соёолон хонгор үрээ авчирч уясан юм. Сумын болон жижиг наадмуудад уралдсан болгондоо айрагддаг хурдан морь байж билээ. Даанч аймгийн наадамд бараагүй дээ, дандаа зургаа, долоогоор орчихдог байлаа. Үүнээс гадна хүргэн ах Балган маань буурал хязаалан морь өгснийг сайхан давхиулсан. Ер нь Балган ахаас хурдан удмын хэдэн сайхан адуу авсан. Нэг хөл муутай хүрэн азарга авч, хөлийг нь эмчлээд аймагт нэг түрүү, нэг айраг авч байв. Гэхдээ дээхнэ үед нэг их хол явж нааддаггүй байж. Сум, хааяахан аймагтаа л наадчихна.
-Энэ хүрэн азарганыхаа үр төлөөс уяж уралдуулж байв уу?
-Тэгэлгүй яахав. Хүрэн азарганы төл хонгор, саарал хоёр морио аймгийн наадамд хоёр түрүүлгэж, аман хүзүүдүүлж байлаа. Хоёр жил хоёулаа дараалж ирсэн юм. Сүхбаатар аймгийн Орлой адууны угшлын хүрэн халзан азаргаа аймгийн наадамд тасралтгүй таван удаа айрагдуулж явсан сайхан түүх бий. Эх нь жижигхэн хүрэн гүү Сүхбаатар аймгаас ирж байсан. Анх хүрэн халзангаа хавчиг азарга байхад нь Бэрхийн наадамд уяснаас хойш 12 жил уралдуулсан. Хязаалан, соёолондоо их догшин байсан болохоор унаж чаддаггүй байсан юм. Би ч уг нь барагтай мориноос унадаггүй сургачихдаг хүн дээ. Гэхдээ л бараагүй юм. Үр төлүүд нь хурдан байсан. Даанч адуугаар нь хулгайд алдаад эргүүлж олж чадаагүй. Нэг унагатай гүү л үлдэх шив дээ. Ах дүүсээс нь үлдсэн нэгийг нь дүүгийн хүү гүүгээ нийлүүлэх азарга хэрэгтэй гээд аваад явсан юм. Тэгсэн даалууны мөрийнд тавьж тоглоод алдчихсан байна лээ. Би азаргаа авна гэж очоод авч чадаагүй. Гэхдээ сангийн аж ахуйд Пүрвээ гэдэг хүнд хэд бий.
-Одоо наадам олон болчихлоо. Хамгийн сүүлд хаагуур наадав?
-Галшар угшлын догшин харлаг үрээтэйгээ Замын-Үүдэд очиж мордуулаад айргаар давхиуллаа. Галшарын нэг залуугаас авсан юм. Сүүлд анхны Өвгөн ноёны наадамд очиж хүрэн халзан азаргаа тавлуулсан. Даанч айргийн тав дээр будилаан гараад хэрүүл шуугиан болоод би очиж цоллуулаагүй. Дээхнэ үед одоо шиг ачаад явахгүй. Тийм болохоор хугацаа их орно. Тэгээд ч малаа хаяад олон хоног наадамлаад явбал банга хүртэнэ шүү дээ.
-Морь уяхгүй байгаа юмаа даа?
-Нас ахиад морь уяхгүй байгаа. Уг нь морь уяж өгөөч гэсэн хүмүүс олон л байх юм. Зөвлөх маягтай л сууж байна даа.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Танд эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе.
"Тод магнай" сэтгүүл Хэнтий аймгийн тусгай дугаар





0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна