Малын генетик нөөцийн тухай хууль ирэх сарын 01-нээс хэрэгжинэ
Өнгөрсөн сарын 20-нд болсон "Монгол адууны удам зүйн тогтолцооны зарим асуудлууд" сэдэвт онол-үйлдвэрлэлийн зөвлөгөөнд бид оролцож, Мал зүйч, үржүүлэгчдийн холбооны гүйцэтгэх захирал, Монгол Улсын гавьяат мал зүйч, профессор Д.Самданжамц, БНСУ-ын Хангёны үндэсний их сургуулийн профессор Кон Хон Шиг нарын тус зөвлөгөөнд тавьсан илтгэлийг бүрэн эхээр нь хүргэсэн билээ. Энэ удаад ХААИС-ийн Мал аж ахуй, биотехнологийн сургуулийн захирал, доктор О.Баатарцогтын “Малын генетик нөөцийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зарим асуудал”сэдэвт илтгэлийг танилцуулж байна. Малын генетик нөөцийн тухай хууль нь 2017 оны 12 дугаар сард батлагдсан бөгөөд 2018 оны зургадугаар сарын 01-нээс хэрэгжих юм.
“Малын генетик нөөцийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд анхаарах зарим асуудал”-ХААИС-ийн Мал аж ахуй, биотехнологийн сургуулийн захирал, доктор О.Баатарцогт:
-Юуны өмнө энэхүү зөвлөгөөн хэлэлцүүлэгт хүрэлцэн ирсэн Монгол Улсын мал аж ахуйн салбарт өөрсдийн хүч хөдөлмөрийг сонирхлын журмаар зориулж яваа зүтгэлтнүүд болон төр захиргааны байгууллагуудын төлөөллүүд болох нийт эрдэмтэд, уяачид, хөдөө аж ахуйн мэргэлжилтэн та бүхэнд энэ өдрийн мэндийг дэвшүүлье.
ХААИС, тэр дундаа Мал аж ахуй, биотехнологийн сургууль бол хөдөө аж ахуйг удирдан зохион байгуулах мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургалтын хамгийн том байгууллага. Энэ ч утгаараа зоотехнологич буюу мал зүйч мэргэжлтнийг 1942 оноос өнөөдрийг хүртэл 76 дахь жилдээ бэлтгэн гаргаж байна. Үүнтэй холбогдуулаад өнгөрсөн 2017 оны 12 дугаар сарын 17-нд Монгол Улсад анх удаа Малын генетик нөөцийн тухай хууль, Малын эрүүл мэндийн тухай хууль гэсэн хоёр хууль батлагдсан. Энэ хоёр хууль 2018 оны зургадугаар сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Үүнтэй холбоотойгоор манай сургуулийн эрдэмтэн багш нар хуулийг мөрдөхөд шаардлагатай дүрэм, журам, стандарт, тухайлбал, Малын генетик нөөцийн хууль дээр 44 заавар, зөвлөмж, стандарт, журмыг батлуулахаар ажиллаж байна. Тиймээс миний бие хууль хэрэгжүүлэхэд төрийн захиргааны байгууллага, Их хурлын байгууллага ямар чиг үүрэгтэй оролцох вэ, бид цаашид юуг анхаарах ёстой вэ гэдэг талаар товчхон санал хэлье. Энэхүү хуулийг бүгдийг нь дурьдаж уншихаасаа илүү үндсэн хоёр, гуравхан заалтыг та бүхэнд танилцуулаад үндсэн илтгэл рүүгээ орох нь зүйтэй болов уу.
2018 онд хэвлэгдэн гарсан Малын генетик нөөцийн тухай хууль, Малын эрүүл мэндийн тухай хуулийн нэгдсэн эмхэтгэл энд байна. Ер нь Монгол орон мал аж ахуйн салбар, мал аж ахуйн шинжлэх ухааныг хуулийн хүрээнд ямар түвшинд зөв зохион байгуулж, ашиг шимийн өндөр чадамжтай, тоо толгойн хувьд хязгаарлагдмал байх вэ гэдгийг энд заасан байгаа. Тухайлбал, хуулийн дөрөвдүгээр бүлэгт “Малын генетик нөөцийг хадгалах, хамгаалах үйл ажиллагааг дараах хэлбэртэй явуулна” гээд маш олон заалт бий. Эндээс товч дурьдахад, тус хуулийн дөрөвдүгээр бүлгийн 12.2-т “Монгол мал, тэдгээрээс гаралтай үүлдэр, омгийн малыг тухайн бүс нутагт цэврээр үржүүлж, уугуул орчинд нь хамгаалах” гэсэн заалт байна. Мөн тавдугаар бүлэгт Малын генетик нөөцийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх гэдэг заалтын 16.9.4-т “Малын генетик нөөцийн бүртгэл мэдээллийн сан бүрдүүлж, бүртгэл мэдээллийг аймаг, нийслэл, байгууллага, дүүргүүдэд”, 6.9.5-д “генетик нөөцийг хамгаалах, үүнтэй холбоотой судалгааны үр дүн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх” гэж заасан байна. Үүнд сургалт судалгаа, эрдэм шинжилгээний байгууллагууд яах аргагүй ажиллах үүрэг хүлээж байгаа юм. Мөн зургадугаар бүлэгт "Бусад зүйл" гээд 18.2.4-т “Малд удам зүйн үнэлгээ хийх, хуулийн 15-д зааснаар биотехнологийн онол үйлдвэрлэлийг нэвтрүүлэх” гэсэн заалт байна. Үүнтэй холбоотойгоор ММСУХ-ны төлөөлөл, орон нутгийн уяачдын холбоодын төлөөлөл, мэргэжилтнүүд тодорхой түвшинд санал солилцсоны хүрээнд дотоодын нөхцөлд судалгаа хийх, манай эрдэм шинжилгээний судалгааны салбарт ямар боломж байна, олон улсын түвшинд ямар хэмжээний судалгаанууд хийсэн хийгээд үр дүн нь хэр түвшинд хүрсэн вэ гэдгийг нээлттэй хэлэлцүүлэх зорилго тавьсан юм. Өнөөдөр дотоодын орчинд манай Мал аж ахуй, био технологийн сургууль, мөн Мал эмнэлгийн хүрээлэнгийн лаборатори эрдэм шинжилгээний судалгаа явуулах чадамж, бололцоо ямар байгаа вэ гэдэг талаар Мал эмнэлгийн эрдэм шинжилгээний хүрээлэнгийнхэн тодорхой мэдээлэл өгөх байх. Миний хувьд хурдны адуу гэхээсээ илүү монгол малын ген фондыг яаж хамгаалах вэ, ямар системтэй ажил хийх вэ гэдэг асуудлаар та бүхэнтэйгээ саналаа солилцож, зөвлөлдөнө өө.
Тэмдэглэсэн У.Энхмаа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Лхагва, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Лхагва, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна