Адууны гэдэс базалж, цанх татах

А.Тэлмэн
2012 оны 3-р сарын 28 -нд

Адууны гэдэс базалж байгаа, үгүйг  дараах шинж тэмдгээр ялган таньж болно.
Гэдэс  нь базалж, цанх нь татаад байгаа морь гөлрөнги, эсвэл омголон, тайван бус болно. Хажуу бөөрөө байн байн хазна, хөлөрнө, хэвлий дээрээ цохино, баасны хэмжээ нь бага, үгүй бол бараг гарахгүй, өнхөрнө. Өөрийгөө маажихаар өнхөрч болно, бас өөртөө массаж хийхийн тулд  хүзүүгээ маажина, толгойгоо хойш, урагш болгоно. Дараа нь босоод биеэ сэгсэрч шороогоо унагана. Ер нь гэдэс нь хямарч базалж байгааг олон дахин өнхөрч, зогсох дургүй, тайван бус байгаагаар нь төвөггүй мэдэж болно. 
Шалтгаан
Хоол тэжээлийн өөрчлөлт,  элс шороо зэрэг гадны биетийн хуримтлал, хүнсний мөөгөнцөр гэх мэт маш олон шалтгаанаас болж адууны гэдэс өвддөг. Зарим настайчууд агаарын даралтын өөрчлөлтөөр морины гэдэс  хямарч базалдаг ч гэж ярьцгаадаг. Нөгөө талаасаа хүнд хэлбэрийн гэдэсний өвчин туниа муутай адуунд хүйтний улиралд тохиолдох нь элбэг. Үүнийг хэт хүйтэн ус ууж, өвс иддэгтэй нь холбон тайлбарлах нь бий. Гэхдээ адуу хангалттай ус ууж чаддаггүй учир байнга л шингэний дутагдалтай байх нь олонтаа. Мөн дээр нь хуурай хоол ихэвчлэн иддэг болохоор гэдэсний түгжрэл үүсгэх аюултай.  Ялангуяа  хэвтрээ тойруулж байгааг нь хамаад идчихдэг, үр тариаг их хэмжээгээр иддэг адуунд гэдэсний цочмог хямрал их тохиолддог. Хэт их үр тариа, жимс идэх нь  адууны туурайн үрэвсэлд хүргэдэг. Шимэгч хорхой болон бөөрний чулуунаас болж цанх татдаг.  Ер нь хэт хурдан, их идэх, хүйтэн усыг ихээр уух нь гэдэсний цочмог хямралыг үүсгэж, цанх татахад хүргэдэг гэж байгаа ч нарийн шалтгааныг нь хараахан тогтоогоогүй л байна.
Ер нь адууны гэдэс базалж, цанх татахад эхлээд хүнд хөнгөнийг нь оношлох хэрэгтэй.
Хөнгөн хэлбэрийн үед:
Хэрэв хөнгөн бол тайван бус, зогсоогоороо сунаж хажуу бөөрөө хазаж байснаа 30-аад минутын дараа намжина. Энд сануулахад адууны хэвтэр, зэлнээс нь идэж болмоор бүгдийг зайлуулсан нь дээр.
Аль болох тайвшруулж байгаад хэвлийг нь суллахыг хичээ. Эцээж цуцаалгүй хэдэн минут шогшуулаад үз. Үр дүн харагдаж байвал жаахан будаа өгөхөд гэмгүй. Идээд гэдэс базлах нь ихсэж болох ч хэдэн цагийн дараа  намдана. Хэрэв хөнгөн бол цаг хагасын дараа зүгээр болно. Мэдээж үүнтэй холбоотой ажиглалт хийгээд үз. Гадуур адууны гэдэсний өвчин гарч байна уу. Баасны хэмжээ нь ямар байна. Ямар хоол тэжээл өгсөн эсэхээ тухай бүрт нь санахад илүүдэхгүй. Энэ бүхэн өвчний шалтгааныг тогтооход тань туслана. Хэрэв морь чичирч, өнхрөлт нь хүчтэй биш сулдуу байвал дулаан хөнжлөөр хучиж өгнө.
Хүнд хэлбэрийн үед:
Хэрэв морь их хүчтэй цовхчиж, өнхөрч байвал тайвшрахыг нь хүлээнэ. Яаралтай  малын эмчийг дуудах хэрэгтэй. Нөгөө талаасаа хэт их булгиж, цовхчих, өнхрөх нь гэдэс мушгирахад хүргэдэг аюултай гэж хүмүүс ярьцгаадаг ч шинжлэх ухаанаар нотлогдсог нь хараахан үгүй байна.
Цанх татах, гэдэс мушгирахад авах уламжлалт арга хэмжээ нь шогшуулах юм. Ийм үед морийг маш бага хэвтүүлж, ер нь босоо л байлгавал сайн. Гэдэс нь базалж байгаа морийг босоо зогсооно гэдэг их хэцүү л дээ, гэхдээ энэ нь илүү үр дүнтэй. Мэдээж дур мэдэн эм өгч болохгүй.
Гэдэсний базлахад намдаахын тулд булчин суллах эмүүдийг их болгоомжтой хэрэглээд үз. Учир нь буруу хэрэглэвэл таагүй үр дүн гарч мэднэ. Гол нь мэргэжлийн эмчид хандаж оношийг нь тогтоох хэрэгтэй. Хэрэв гэдэсний агшилт, суналтаас үүссэн базлалтын үед жишээ нь мориндоо юу ч өгч болохгүй. Учир нь шинж тэмдгийг бүдэг болгодог талтай. 
С.Нямтуяа

0 Сэтгэгдэл

ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

    Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна