Миний тэмээд түрүү, аман хүзүүнд хурдаллаа
Өмнийн их говиос бэлтгэн хүргэж байгаа цуврал сурвалжлага маань Баянхонгор аймгийн Баянлиг сумын харьяат МУ-ын сайн малчин Шинэнгийн ярилцлагаар үргэлжилж байна. Тэмээтэй нөхөрлөсөөр гуч шахам жилийг үдэж буй тэрээр Ханбогдод болсон түмэн тэмээний баяраар уясан тэмээдээ уралдуулан тун ч одтой наадсан нэгэн. Тус баярын тэмээний уралдааны салхийг бүдүүн тэмээд хагалж, 103 ат 13 километрээс шандас шалган уралдсан бөгөөд сайн малчны хөх, хүрэн зүсмийн тэмээд түрүү, аман хүзүүнд хурдалсан юм. Энэ үеэр нь бид баярын сэтгэгдлийг хуваалцан цөөн хором ярилцлаа.
-Сайхан наадаж байна уу?
-Сайхан наадаж байна. Энэхүү баярыг сурвалжлахаар ирсэн “Тод магнай”-н хамт олон та бүхэнд энэ өдрийн мэндийг дэвшүүлье. Тэмээний уралдааны салхийг хагалж, миний тэмээнүүд дараагаар түрүү, аман хүзүү болсонд баяртай байна. Энэ өдрийн наадам ч одтой эхэлж байна даа.
-Та тэмээтэй “танилцаад” хичнээн жил болж байна вэ?
-Би тэмээ уяад гуч шахам жил болж байна. Тэмээ сайхан амьтан шүү. Гэхдээ хүмүүс тэр бүр мэддэггүй санагддаг юм. ”Тэмээний талаар хэр сайн мэдэх вэ?” гээд асуувал төв, хангай газрынхан ихэнх нь толгой сэгсэрдэг юм. Үнэндээ тэмээний тухай мэдэхгүй бол хайрлах өсгөх тухай яриад ч амжилтанд хүрэхгүй болов уу. Иймээс тэмээний мөн чанар, ашиг шим, тоо толгойн талаарх мэдээллийг олонд хүргэж байх хэрэгтэй санагддаг. Манай энд гэхэд тэмээний уралдааныг байнга зохион явуулдаг нь тэмээ өсгөх хүмүүсийн тоог нэмэгдүүлж, гаргасан амжилтаа ахиулах урам зориг нэмдэг сайн талтай.
-Улс, бүсийн чанартай тэмцээн уралдаанд байнга оролцдог уу?
-Тэгэлгүй яахав. Улс, бүсийн чанартай тэмцээн уралдаануудад алгасалгүй оролцдог. Тэмээний уралдаан хаана болно гэнэ, түүнд оролцоно шүү дээ. Өнөө өвдөг шороодно гэж барилдаггүй гэдэг шиг түрүүлнэ л гэж тэмээгээ уралдуулна. Хэдийгээр морины уралдааныг бодоход тэмээний уралдаан цөөн болдог ч улс бүсийн чанартай томоохон наадмуудад очиж уралдан, өөрийнхөө чансааг тодорхойлох сайхан байдаг юм.
-Таны саяын түрүүлж, аман хүзүүдсэн тэмээд хаанахын ямар угшилтай вэ?
-Морь, тэмээ ялгаагүй хурдны угшил гэж байна. Миний энэ түрүүлдэг тэмээ хурдан удамтай. Ер нь тэмээг угшлаар нь өсгөж, үржүүлдэг юм шүү дээ. Тэмээ их амгалан дөлгөөн зантай амьтан. Уналга эдэлгээнд амархан сурдаг, түргэн номхордог, хүлцэнгүй, дуу хуур, уянгалаг аялгуунд уярамтгай. Ямартаа л энэ чанарыг нь ашиглаж ингэнд ботго авахуулдагийг манайхан сайн мэднэ шүү дээ. Өл хоол даах чадвараараа таван хошуу мал дотроо харьцуулахын аргагүй тул олон хоногийн аян жинг дааж чаддаг. Тэмээтэй аль болох аядуу зөөлөн харьцах тутам амархан ээнэгшин дасаж, буруу зан сурдаггүй юм. Говийн бид чинь тэмээнийхээ зан араншингаар тэнгэрийн байдал цаг агаарыг шинжчихдэг улс шүү дээ. Энэ мэт тэмээгээ магтана шүү.
-Тэмээний уралдаанаар бэсрэг тэмээний тухай ярьж байна л даа. Энэ тухай дэлгэрүүлж өгөөч?
-Энэ уралдааны хувьд бэсрэг нь ч, монгол тэмээ нь ч уралдаж байна. Саяын уралдаанд түрүүлдэг нь монгол тэмээ, харин аман хүзүүдсэн нь бэсрэг тэмээ байгаа юм. Бэсрэг тэмээ гэдэг нь хавтгайн угшилтай гэсэн үг л дээ. Манай говьд сүүлийн жилүүдэд тэмээний цусыг сайжруулах зорилгоор хавтгайтай эрлийзжүүлэх болсон. Энэ нь нөгөө талаараа ноолуур, сүүний гарцыг нэмэгдүүлэх сайн талтай. Гэхдээ хавтгай барьж аваад тэмээндээ тавьчихдаг юм биш. Зэлүүдээр хавтгайн тайлагнуудыг тэмээ малдаа оруулсан хүмүүс л төлийг нь авдаг юм.
-Тэгвэл та яаж бэсрэг тэмээтэй болсон юм бэ?
-Манайх хавтгайн тайлагийг тэмээндээ оруулж байгаагүй л дээ. Одоо бол Баян-Өндөр, Шинэжинстийн өвөр говийн сумдаас эрлийжсэн тэмээг зөөдөг юм. Миний бэсрэг тэмээд эндээс ирсэн байгаа.
-Ярилцсан танд баярлалаа. Тэмээд тань хурдан байх болтугай.
А.Мөнх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна