Элдэвтэй жижиг А.Сүхбат
Зүлэг ногоон дэвжээнээ уран мэхийг уралдуулан хүч үзэх бөхчүүдийн “Дархан мэх”-ний ертөнцөөр аялахад ямагт сонирхол татдаг. Энэ удаад олон мэхийн хувилбартай, уран гоё барилдаанаараа бөхийн хорхойтнуудын сэтгэлийг татсан жижиг хэмээх А.Сүхбат Аваргын “Дархан мэх”-ийг онцоллоо. Ихэнх бөхчүүдийн хувьд нэгээс хоёр мэхийг “Дархан” болгон эзэмшсэн байдаг бол А.Сүхбат аваргын хувьд ямар ч мэхийг уран гоё, чадамгай хийдгээрээ Монгол бөхийн дэвжээнээс Далай аварга цолыг хүртээд зогсохгүй ард түмнийхээ хайр хүндлэлийг хүлээж чадсан байдаг. Тиймдээ ч түүний талаар засуул, бөх сонирхогчид “Жижиг бол их элдэвтэй” хэмээн товчхон тодорхойлдог. А.Сүхбат аварга гуядана, хөл авна ч. Гар ачихын зэрэгцээ барьцтай, барьцгүй цохих мэхийг ч тун гаргамгай хийдэг.
Хөлд орох
Хөл орох мэхийг тэрээр өөрийн багш Х.Баянмөнхөөс өвлөж авсан гэдэг. Дархан аварга тохой сөхөж хонгодохооос гадна хөл авах мэхийг ч сайн хийдэг байсан нь хүү Б.Гантогтох, хүргэн А.Сүхбат нарт нь ч өвлөгдөж, тэд хөлд орох мэхийг нь гарамгай эзэмшиж, сурцтай хийдэг. А.Сүхбат 2000 онд наймын даваанд, 2001 онд есийн даваанд улсын баяр наадмаар Г.Өсөхбаярыг хөлд нь орж хаясан байдаг. Ийнхүү тэрээр хоёр жил дараалан шөвгийн дөрөвт Буур Жамьяан аваргын удмын Г.Өсөхбаярыг дархан мэхээрээ өвдөг шороодуулсан юм. Энэ онуудад тэрээр улсын баяр наадамд 9 давж түрүүлэн арслан, 10 давж түрүүлэн аварга цолыг хүртсэн байдаг билээ.
Барьцтай, барьцгүй цохих
Барьцгүй цохих мэхийг дээхэн үедээ Дундговь аймгийн харьяат улсын заан “жанжин” хэмээх Мижид, Өвөрхангай аймгийн харьяат улсын начин Чоймбол нар даацтай хийдэг байсан гэдэг. Энд нэгэн түүхт барилдааны талаар өгүүлэхэд 1932 онд Улаанбаатар 64 бөх барилдахад боохой хэмээх арслан Данзан, заан Мижид нар үзүүр түрүүнд үлджээ. Хэдийгээр Данзан арслан бяр хүчээр илүү байсан ч Мижид заан түүнийг барьцгүй цохиж унаган түрүүлж байжээ. Улсын заан Ц.Баярсайхан, А.Сүхбат нар ч цохих мэхийг голлон хийдэг байлаа. А.Сүхбатын хувьд цохих мэхийг маш хурдан үзэгдэхгүйгээр хийдэг онцлогтой.
Гар ачих
Тухайн барилдааны явцдаа сэтгэж, янз бүрийн мэх хийдэг А.Сүхбатын бас нэгэн “дархлагдсан” мэх нь гар ачих. 1996 оны наадамд аварга Д.Сумъяабазарыг маш уран гоё гар ачиж давсныг наадамчид санаж байгаа байхаа. Түүний гар ачаад орсон Сумъяабазар нисэх мэт л унасан гэдэг. Тэрээр гар ачааг баруун солгойгүй хийдэг. Түүнээс гадна гар ачих мэх нь Ховд аймгийн Буянт сумын харьяат Д.Мягмар заан, Ж.Ганболд заан нарын дархан мэх. Түүний талаар олон жил мөрөө түшүүлж, малгайг нь барин засаж явсан засуулч Х.Пүрэвээ ийн ярьсан байдаг. “Засуулууд бөхдөө ил, далд байдлаар зааж зөвлөдөг. Ил хэллээ гэхэд тойруу үгээр хэлнэ. Харин Сүхбат бол засуулын нүдний харцаар барилддаг. Нэг дохичихоод явахад тэрийг мэдэрчихээд мэхээ хийдэг. Тэгж их олон удаа хүнд байдлаас гардаг байсан. Ямар ч бөхтэй барилдсан өөртөө зовлонгүйгээр амархан давдаг” гэжээ. Тэрээр ямар ч үед маш түргэн, шуурхай барилддаг бөгөөд өөрийнхөө биеийн хөдөлгөөнийг барилдааныхаа явц, мэх хоёртой яг тааруулна. Тийм учраас хийж байгаа мэх нь маш хүчтэй, тэсрэлттэй харагддаг нь А.Сүхбатын барилдаануудыг улам уран гоё харагдуулдаг. Залуу насны аагаараа маш хурдан барилддаг, гарахдаа л учраа бөхөө хаях арга, мэхээ олчихсон байдаг учраас нөгөө бөхөө дор нь хаячихаад тугаа тойрно. Гэтэл зарим бөхчүүд хаяна гээд аархаад байгаа хэрнээ аргаа олохгүй унаад өгдөг. Тухайлбал талийгаач Хадаа аварга учраа бөх нь амархан хаячихмаар харагддаг юмуу яаж барилдахаа тунгааж бодолгүй, хээгүйхэн гарч ирээд л уначихдаг байсан. Тэгээд л “За яахав, хойтон жилийн наадам ойрхон байна даа” гээд шороогоо гөвдөг хүн байсансан. А.Сүхбат аваргын хувьд зүлэг ногоон дэвжээнээ хүчийг үзэхээ байсан ч шавь нар нь түүний “Дархан мэх”-ийг үргэлжлүүлсээр.
Д.Энхтуяа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Лхагва, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Лхагва, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна